مسلماً هر مادری از گذراندن وقت خود با فرزندش، مخصوصاً اگر نوزادی نورسیده باشد، لذت میبرد. طوری که حتی برآوردن نیاز کودک و انجام کارهای ضروری برای نوزاد نیز میتواند لذت بخش و خاطره ساز باشد. یکی از این تجربههای عالی و شگفت آور برای مادر و فرزند حمام کردن است. زمانی که برای حمام کردن کودک اختصاص یافته، میتواند هم برای شما و هم برای نوزادتان به زمانی مطبوع و فرصتی برای نشان دادن محبت شما به کودکتان بدل شود. بنابراین با داشتن نکاتی در مورد نحوه حمام دادن درست، میتوانید با اعتماد به نفس و به راحتی از این فرصت برای عشق ورزیدن به فرزندتان بهره ببرید. نوزادان به طور معمول هر دو یا سه روز یک بار نیاز به استحمام دارند، البته در صورتی که پس از هر بار تعویض پوشک به خوبی تمیز شوند. در صورت تمایل میتوانید بدن نوزاد را روزانه و به صورت موضعی شستشو دهید. بدین ترتیب که قسمتهای داخل پوشک، دستها و یا صورت نوزاد را که در معرض رطوبت غذا و یا کثیف شدن قرار دارند به تنهایی بشویید. در این صورت شستن گردن کودک و نیز قسمتهای خم شونده مفاصل بدن مثل گودی آرنج و زانو نیز لازم است. پیش از شروع مراحل استحمام وسایل زیر را تهیه کنید، لیف، صابون ملایم یا صابون مخصوص کودک، شامپو بچه، پنبه، حوله کلاه دار مخصوص نوزاد، الکل، اسفنج حمام (اسفنج پنبهای)، پوشک، لباس تمیز.
● استحمام با اسفنج
استحمام اسفنجی بهترین روش پیشنهادی برای حمام کردن نوزادانی است که بند ناف آنها هنوز نیفتاده و یازخم آن کاملاً خوب نشده است. برای شستشوی نوزاد با اسفنج به سطح مناسب و پاکیزهای با ارتفاع مناسب نسبت به قد خود احتیاج دارید، برای این منظور از سطح کابینت آشپزخانه نیز میتوانید استفاده کنید. وسایل حمام را در دسترس خود و در نزدیکی سطح حمام کردن نوزاد قرار دهید.
طوری که برای برداشتن وسایل ناچار به ترک کردن نوزاد خود در حین استحمام نشوید. برای جلوگیری از سرخوردن نوزاد تا آن جا که ممکن است روی او را بپوشانید. نخست نیم تنه پایینی او را در حولهای پیچیده و نیم تنه بالایی او را با اسفنج شستشو دهید. سپس عکس این کار را تکرار کنید، یعنی با پوشاندن بالاتنه او با حوله، پایین تنه او را بشویید.
● مراحل حمام اسفنجی:
▪ نخست صورت نوزاد خود را با آب تصفیه شده تمیز بشویید. در شستن ناحیه پشت گوش و زیر چانه و گلوی او وقت و دقت بیشتری صرف کنید. ـ قفسه سینه و دست و بازوهای اورا شستشو دهید و مراقب باشید ناحیه بین انگشتان او را کاملاً تمیز کنید. اگر برای شستشو از صابون کودک، پنبه و یا لیف استفاده میکنید، بلافاصله محل را با آب شستشو دهید تا از خشکی و آزردن پوست رلطیف نوزاد جلوگیری شود.
▪ برای شستن پشت نوزاد او را به شکم بخوابانید. پس از شستشو به آرامی و ملایمت با لیف و یا حوله پشت او را در نیم تنه بالایی خشک کنید. به خاطر داشته باشید که فشار زیاد و یا شدت عمل میتواند به پوست حساس نوزاد شما صدمه بزند.
▪ ناحیه تناسلی نوزاد را از جلو به عقب و با ملایمت بشویید و پس از آن رانها، ساقها و پاها را شستشو دهید. فراموش نکنید که مابین انگشتان پا را با دقت بیشتری تمیز کنید.
سپس به ملایمت پایین تنه نوزاد را خشک کنید. برای شستن موهای نوزاد اسفنج و یا لیف او راخیس کرده و با فشردن آن به آرامی چند قطره آب روی سر او بریزید. یک تا دو قطره شامپوی کودک(از نوع بدون اشک استفاده کنید) روی موهای او بچکانید و به ملایمت سر او را ماساژ دهید. نگران ناحیه نرم وسط سر نوزاد نباشید.
تا وقتی که حرکات شما ملایم و آرام است، به او صدمهای نخواهد رسید. لیف نوزاد را با آب ولرم (نسبتاً گرم) خیس کرده و برای پاک کردن کف شامپو روی نوزاد بکشید. ـ پس از انجام کار مجدداً نوزاد را با حوله خشک کنید، پوشک نو و لباسهای تمیزش را به او بپوشانید.
● حمام در وان
به عقیده برخی متخصصان اطفال برای شستشوی نوزاد در وان، بهتر است تا افتادن کامل بند ناف و خوب شدن زخم ختنه صبر کنید.
برای حمام کردن نوزاد در وان، به یک وان پلاستیکی مخصوص حمام کودک نیاز دارید. وان را با حدوداً ۴ لیتر آب پر کنید و سپس آن را در ارتفاعی مناسب قرار دهید. هرگز نوزاد خود را بدون مراقب در وان و یاحمام تنها نگذارید.
میتوانید وان کودک را داخل سینک دستشویی یا آشپزخانه قرار دهید، یا حتی پس از شستشو و ضد عفونی کردن سینک، نوزاد را داخل سینک حمام کنید.
در این صورت به وان کودک نیاز نخواهید داشت. تنها کافی است کف سینک را با حولهای تا شده بپوشانید تا از سرخوردن (نوزاد) جلوگیری شود. در این حالت مراقب باشید که شیر آب را بچرخانید واز بالای سینک دور کنید تا با نوزاد برخورد نکند. پیش از شروع کار تمام وسایل مورد نیاز را فراهم کرده و نزدیک خود قرار دهید.
اطمینان حاصل کنید که دمای آب مناسب است یعنی نه سرد و نه گرم. برای آزمایش دمای آب از آرنج و یا قسمت داخلی مچ دست خود استفاده کنید. سعی کنید حمام کردن کودک را باخواندن شعر و بازی کردن مفرح و لذت بخش کنید. با این کار حمام کردن به زمانی شاد و پرخاطره برای شما و کودکتان بدل میشود.
● نکاتی در مورد بندناف
برای جلوگیری از تحریک زخم، دقت کنید ناحیه بالایی پوشک یا شلوارک پلاستیکی روی آن قرار نگیرد.
بدین منظور قسمت بالای پوشک و شلوار را به داخل تا کنید تا با زخم ناف تماس نداشته باشد. دیدن چند قطره خون در هنگام افتادن بند ناف طبیعی است، بنابراین نگران نشوید. ممکن است پس از افتادن زخم ناحیه مرکزی ناف زرد رنگ به نظر برسد. این حالت طبیعی است اما در صورتی که ناف ترشحات چرکی داشت و بوی نامطبوعی میداد و یا گرم قرمز رنگ و متورم بود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
● مراحل حمام در وان
۱) ممکن است شما هم مثل اکثر والدین ترجیح دهید قبل از قرار دادن کودک داخل وان سر او را بشویید. نخست کودک را در آغوش گرفته، و با فشردن لیف خیس روی سر او چند قطره آب بچکانید. سپس یک الی دو قطره شامپوی بچه (از نوع بدون اشک) را روی سر او ریخته و به ملایمت سر نوزاد را ماساژ دهید.
برای پاک کردن سر نوزاد از کف و با لیف خیس شده در آب گرم استفاده کنید. سر کودک را به سرعت ولی با ملایمت خشک کنید که نوزاد احساس سرما نکند.
۲) برای قرار دادن نوزاد داخل وان، یک دست خود را زیر سر و شانهها و دست دیگر را زیر پاها یا باسن او قرار دهید. نوزادان معمولاً در دفعات اولیه حمام گریه و بی تابی میکنند. در این حالت با ملایمت با او حرف بزنید یا برایش شعر بخوانید و سپس با آرامش و اطمینان او را داخل وان قرار دهید.
در صورتی که نوزادتان خیلی آشفته و ناراحت به نظر میآمد، حمام کردن او را تاحد ممکن به سرعت انجام دهید.
۳) در حین حمام کردن نوزاد یک دست خود را زیر بغل او قرار دهید تا سر او همواره خارج از وان قرار گیرد با دست دیگر خود او را بشویید و قسمت جلوی بدن او را تمیز کنید.
۴) سپس قسمت پشت بدن نوزاد را بشویید.
۵) پس از آن که نوزادتان شسته و تمیز شد، او را از وان خارج کرده و به ملایمت روی حوله بگذارید و خشک کنید. سپس پوشک و لباس تمیز به او بپوشانید.
▪ نکته: اگر برای حمام کردن نوزاد یک جفت دستکش سفید نخی بدست کنید در حین شستن نوزاد احتمال آسیب دیدن او از فشار دست یا ناخن شما کمتر شده و با اطمینان بیشتری نوزاد را خواهید شست. |