روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی
Shahrivar 13th National Astronomical Day Celebrate the Iranian Astronomer Aboureihan Birooni
۱۳ شهریور
روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی
زگهواره تا گور، دانش بجوی
تعصب، چشم‌های بینا را نابینا و گوش‌های شنوا را ناشنوا میکند. ابوریحان بیرونی
۱۳ شهریور روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی از مفاخر بزرگ ایران زمین و روز ملی نجوم گرامی باد
سیزدهم شهریور ماه، روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی گرامی باد
از سخنان ابوریحان بیرونی است که گفت:
«تکرار اخلاق علما و حکما زنده میدارد سنت را، و میمی‌راند بدعت را، سنتهای صالحه نیکو علامات خیر است و آنچه لایق هرروز است در ان روز حاضر است و از فردا انچه دروست آماده است»
روز ملی نجوم
بیرونی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های عقلی است که تاریخ اسلام به خود دیده است
«سخائو – خاورشناس آلمانی»
سمیث دربخش اولین از کتاب “تاریخ ریاضیات” می نویسد:
بیرونی درخشان‌ترین چهره علمی زمان خود در ریاضی بوده است؛ و اروپاییان بسیاری از معلومات نادر و کمیاب خودرا در باب «هند» مدیون ابوریحان و آثار ارزنده او هستند
پندی از ابوریحان بیرونی
ابوریحان بیرونی در خانه یکی از بزرگان نیشابور میهمان بود از هشتی ورودی خانه ؛ صدای وی را می شنید که در حال نصیحت و اندرز است .
مردی به دوست ابوریحان میگفت هرروز نقشی بر دکان خود افزون کنم و گلدانی خوشبوتر از پیش در پیشگاهش بگذارم بلکه عشقم از ان گذرد و به زندگیم باز آید . و دوست ابوریحان وی را نصیحت کرده که عمر کوتاست و عقل تعلل را درست نمی‌داند ان زن اگر تو را میخواست حتماً پس از سال ها باز می گشت پس یقین دان دل در گروی مردی دیگر دارد و تو باید به فکر آینده خویش باشی .
سه روزبعد ابوریحان داشت از دوستش خداحافظی میکرد که خبر آوردند همان کسیکه نصیحتش نمودید بر بستر مرگ فتاده و سه روز است هیچ نخورده .
میزبان ابوریحان قصد لباس کرد برای دیدار ان مرد ؛ ابوریحان دستش را گرفت و گفت نفسی که سردی را بر گرمای امید می دمد مرگ رابه بالینش فرستاده . میزبان سر خم نمود .
ابوریحان بدیدار ان مرد رفته و چنان گرمای امیدی به او بخشید که ان مرد دوباره آب نوشید . ارد بزرگ اندیشمند برجسته می‌گوید : هیچگاه امید کسی را نا امید نکن، شاید امید تنها دارایی او باشد .
میگویند : چند روز دیگر هم ابوریحان در نیشابور بماند و روزی که ان شهر را ترک میکرد ان مرد با همسر بازگشته خویش ؛ وی را اشک ریزان بدرقه می‌کردند
بیرونی نه فقط از فیلسوفان و ریاضیدانان و جغرافیدانان نامبردار است؛ بلکه از بزرگ‌ترین مورخان اسلام و از نامدارترین دانشمندان جهان است
«جرج سارتن درکتاب مقدمه‌ای بر تاریخ علم»
در دانش‌های فلسفه و ریاضی یگانه روزگار خود بود، ودر طب و نجوم بسیار کوشیده و ماهر گشته بود
«صفدی»
تعصب، چشم های بینا را نابینا و گوش های شنوا را ناشنوا می کند.
“ابوریحان بیرونی”
بروکلمان در “تاریخ رجال اسلامی” می‌آورد:
حقیقت این است که شجاعت فکری بیرونی و حب او به آگاهی علمی و دور بودنش از توهم و دوستداری حقیقت و تسامح و پاکی ضمیر او، جملگی از خصالی است که در قرون وسطا بی‌نظیر بوده است. درواقع او نابغه‌ای نوآور بودو در مسائل علمی بصیرت کامل داشت و نظرش نافذ و صائب بود
اختراعات، اکـتشافات و پـژوهـش های ابوریحان:
اصل تسطیح کره و ترسیم نقـشه های جـغرافـیایی
چاه آرتـزین « علیرغـم ادعای غـربـیان در نسبت دادن این کشف بخود، ابوریحان در آثارالباقیه مفصلا به ان پرداخته»
ترازوی ابوریحان که از دقـیق ترین ترازوهای تاریخ عـلم است
اصل نجومی تسویه البـیوت
اصل نجـومی مطرح شعـاع
سیر نور و صوت
ارزیابی مساحت، محیط و قطر کـره زمین
طول و عـرض جـغـرافـیایی و سمت قـبلهً بـلاد
چـگـونگی تعـیـین قـله و ساحت محـراب مسجـد
رصد میل کلی و میل اعظم در نجوم
حرکت زمین
حرکت وسطی و اوج خورشید
خاصیت فیزیکی الماس و زمرد
جزر و مد رودها و نهـرها
اشکال هـندسی گلها و شکـوفه ها
امکان ایجاد خلاء
پـژوهـش در مورد چگـونگی تولید عسل
رصد خسوف و کسوف
پـژوهـش تاریخی در مورد سلسله ساسانیان
تـنظیم خانه های شطرنج
ساخت افزارهای ویـژه رصدی « سه میله، شاقول، … »
ساخت کرهً جـغـرافـیایی
طرح نظریهً وجود قارهً ایالات امریکا
این روایت مشهور است که در واپسین ساعات عمر ابوریحان بیرونی شخصی به دیدنش آمد و او در بستر بیماری پاسخ مسأله‌ای علمی را از وی پرسید. اطرافیان که از کار او متعجب شده بودند، از بحث علمی برحذرش داشتند؛
ابوریحان در پاسخ چنین گفت: آیا پاسخ این سوال را بدانم و بمیرم بهتر است یا ندانسته بمیرم؟
ابوالفضل بیهقی می نویسد:
«… و من که این تاریخ پیش گرفته‌ام؛ التزام این‌قدر بکرده‌ام تا انچه نویسم یا از معاینه من است یا از سماع درست از مردی ثقه؛ و پیش از این به مدتی دراز کتابی دیدم به خط استاد ابوریحان؛ و او مردی بود که در ادب و فضل و هندسه و فلسفه در عصر او چنو دیگری نبود و به گزاف چیزی ننوشتی؛… و این دراز از ان دادم تا مقرر گردد که من در تاریخ؛ چون احتیاط میکنم»
ابوریحان بیرونى از اولین کسانی است که به پیدا کردن وزن مخصوص بسیاری از اجسام مبادرت کرد و ان‌چنان این کار را دقیق انجام داد که اختلاف وزن‌های ارزیابی‌شده‌اش با وزن‌هایی که دانشمندان در قرن‌های اخیر با توجه به تمام وسایل جدید خود تهیه کرده‌اند، بسیار ناچیز است.
