این مطالعه که تحت عنوان «پلی ایران»، به رهبری دکتر رضا ملک زاده و توسط پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری محققانی از دانشگاه های علوم پزشکی گلستان، اصفهان و موسسات بین المللی تحقیقاتی در آمریکا و انگلیس، انجام و در قالب مقاله ای تحت عنوان Effectiveness of polypill for primary and secondary prevention of cardiovascular diseases (PolyIran): a pragmatic, cluster-randomised trial در مجله معتبر بین المللی لنست منتشر شده ، نشان داده است که مصرف منظم و مستمر قرص «پلی پیل» موجب کاهش بیش از ۵۰ درصدی مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سکته های قلبی و مغزی می شود.
در حال حاضر، بروز مرگهای زودرس در جهان و از جمله در ایران، به سطح نگران کننده رسیده است؛ به طوری که بر اساس آمار، سالانه ۱۸ میلیون نفر در جهان، بر اثر این بیماری ها به کام مرگ می روند که ۷۵ درصد این مرگها نیز در کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط رخ می دهد. به این آمار تلخ باید سالهای از دست رفته عمر بر اثر ناتوانی های ناشی از بیماری های قلبی عروقی را نیز افزود که طی دهه گذشته ۱۶ درصد افزایش یافته است.
اما نکته قابل تامل این آمار وقوع مرگهای زودرس ناشی از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی است که کشورهای کم درآمد و دارای درآمد متوسط سهم ۸۰ درصدی آن را به خود اختصاص داده اند.
نصف جمعیت ایران ۷۰ سالگی را نمی بینند!
در ایران نیز، وقوع مرگهای زودرس (زیر ۷۰ سال) و خیلی زودرس (زیر ۵۰ سال) یکی از جدی ترین دغدغه های حوزه سلامت است؛ تا آن جا که به گفته دکتر ملک زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با وجود افزایش سن امید به زندگی هر دو جنس در ایران به ۷۷ سال، اما نصف جمعیت ۸۳ میلیونی کشور، به سن هفتاد سال نمی رسند و دچار مرگ زودرس می شوند؛ به عبارتی، از مجموع ۳۸۰ هزار مرگ سالانه در ایران، نیمی از آنها زیر ۷۰ سال و زودرس است که از همین میزان مرگهای زودرس، ۲۲ درصد، زیر ۵۰ سال و خیلی زودرس است! این درحالیست که میزان مرگهای زودرس در کشورهای پیشرفته، ۱۵ تا ۲۰ درصد است.
سکته های قلبی و مغزی عامل نیمی از مرگهای زودرس ایران
وی با اشاره به این که بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی، عامل نیمی از مرگهای زودرس هستند، افزود: ۳۵ درصد ایرانی ها به دلیل سکته قلبی و ۱۵ درصد به علت سکته مغزی می میرند و این روند در حال افزایش است. همچنین ۳۵ درصد ایرانی هایی که بر اثر سکته قلبی فوت می کنند، زیر ۵۵ سال هستند و سن سکته قلبی در ایران ۱۰ سال پایین تر از میانگین کشورهای اروپایی است!
وقوع حدود یکصد مرگ زودرس روزانه در تهران با سکته های قلبی و مغزی!
رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین به آمار مرگ و میرها بر اثر سکته قلبی و مغزی در تهران اشاره کرد و گفت: روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر در پایتخت فوت می کنند که نیمی از آنها، کمتر از ۶۵ سال دارند و دچار مرگ زودرس شده اند!
وی علت ۳۵ درصد مرگهای زودرس در تهران را سکته قلبی و ۱۶ درصد را سکته مغزی اعلام کرد و گفت: سهم مردان در مرگهای زودرس تهران، ۵۷ درصد، بیشتر از زنان با ۴۳ درصد است.
توقف نیمی از مرگهای زودرس ایران با پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی
این آمار فاجعه بار درحالیست که به گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت، سکته های قلبی و مغزی تا ۸۰ درصد قابل پیشگیری است و اگر ایران بتواند مانع بخش عمده ای از سکته های قلبی و مغزی شود، مشکل نیمی
از مرگهای زودرس را حل کرده است.
انجام «مطالعه پلی ایران» در بستر قوی ترین زیرساخت تحقیقات پزشکی کشور
بر اساس گزارش پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، مطالعه «پلی ایران» در بستر مطالعه کوهورت گلستان، بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا انجام شده است؛ مطالعه ای که از سال ۷۶ به منظور شناسایی علل شیوع سرطان مری در شمال شرق ایران با بیش از ۵۰ هزار شرکت کننده ۴۰ تا ۷۵ سال به اجرا درآمد و پس از کسب نتایج مهم ملی و بین المللی در زمینه سرطان های دستگاه گوارش، در ادامه به بررسی بیماری های غیرواگیر موثر در مرگ و میرها بویژه مرگهای زودرس پرداخت؛ چرا که نتایج این مطالعه بزرگ نشان می داد نیمی از شرکت کنندگان در مطالعه کوهورت گلستان، بر اثر بیماری قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی فوت می کنند و علاوه بر این ، ۱۵ درصد افراد تحت مطالعه که سکته مغزی داشته اند، زیر سن ۷۰ بودند. همچنین ۳۰ درصد مرگ و میرهای ثبت شده ناشی از بیماری های قلبی و عروقی در سنین زیر ۶۰ سال و ۶۴ درصد در سنین زیر ۷۰ سال (مرگهای زودرس) رخ داده است.
در مطالعه پنج ساله «پلی ایران» که بر روی حدود ۷ هزار فرد بالای ۵۰ سال شرکت کننده در مطالعه ۵۰ هزار نفری کوهورت گلستان انجام شد، ۲۳۶ روستای استان، به دو دسته مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ ۱۱۶ روستا ، با ۳ هزار و ۴۱۷ شرکت کننده تحت آموزش سبک زندگی سالم ( رژیم غذایی درست، ورزش، خودداری از مصرف دخانیات و ..) بدون مصرف پلی پیل قرار گرفتند و ۳ هزار و ۴۲۱ نمونه ساکن در ۱۲۰ روستا نیز، علاوه بر آموزش سبک زندگی سالم، هر روز یک قرص پلی پیل مصرف کردند.
«پلی پیل» ترکیبی چهارگانه از داروهای ضروری پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی
قرص «پلی پیل» تجویز شده در این مطالعه که در سال ۱۳۸۹ توسط محققان ایرانی ساخته و توسط یک شرکت داروسازی، تولید انبوه شد، شامل ترکیبی از آسپرین ۸۱ میلی گرم، انالاپریل ۵ میلی گرم ( والسارتان ۴۰ میلی گرم برای کسانی که با مصرف انالاپریل دچار سرفه می شدند) ، آتورواستاتین ۲۰ میلی گرم و هیدروکاروتیازید ۱۲ میلی گرم ، از مهمترین داروهای اساسی مورد نیاز بیماران قلبی عروقی برای کنترل فشار خون، چربی خون و ضد انعقاد خون است.
از آن جا که بیش از ۹۰ درصد مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد، تمام شرکت کنندگان در مطالعه «پلی ایران» ، از این گروه سنی بودند.
در این مطالعه، جمعیت زنان و مردان، برابر و بیش از ۸۲ درصد شرکت کنندگان از قوم ترکمن بودند، ۱۰ درصد دارای سابقه بیماری قلبی و عروقی ، ۱۵ درصد دیابت، ۴۹ درصد فشار خون بالا و ۵ درصد نیز سابقه مصرف سیگار داشتند و اکثر افراد تحت بررسی، مشابه جمعیت عمومی بودند.
کاهش بیش از ۵۰ درصدی سکته های قلبی و مغزی با مصرف دائمی پلی پیل
دکتر رضا ملک زاده، سرپرست مطالعه «پلی ایران» گفت: یافته های این مطالعه که پیگیری نمونه های آن با موفقیت ۹۹ درصدی همراه بوده و میزان دقت و کیفیت بالای داده ها و پیگیری ها مورد توجه مجله لنست قرار گرفته است، حاکیست ۷۱ درصد از مجموع مصرف کنندگان پلی پیل، به «مصرف دائمی» آن پایبند مانده اند.
سرپرست مطالعه «پلی ایران» درباره میزان تاثیر پلی پیل گفت: در مجموع، مصرف قرص پلی پیل، ۳۴ درصد در پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی و مرگهای ناشی از آن موثر است و با بهبود پایبندی بیماران به مصرف مستمر این دارو ، تاثیر آن افزایش خواهد یافت؛ به طوری که در همین مطالعه با پایبندی ۷۰ درصدی به مصرف پلی پیل، میزان تاثیر آن بر پیشگیری اولیه از سکته های قلبی و مغزی به ۵۷ درصد در فرد مصرف کننده رسیده است.
هدفگذاری جهانی برای کاهش ۲۵ درصدی مرگهای زودرس تا ۲۰۳۰
رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به هدفگذاری سازمان بهداشت جهانی برای کاهش ۲۵ درصدی مرگهای زودرس تا سال ۲۰۳۰، گفت: نتایج موفق «مطالعه پلی ایران» در کاهش بیش از ۵۰ درصدی پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی با مصرف مستمر »پلی پیل» ، افق امیدبخشی برای ایران در رسیدن به این هدف جهانی است.
مطالعه «پلی پیل» تلاش تاریخی تیم تحقیقاتی ایران برای مبارزه با مرگهای زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشتی جهان
بزرگترین کارآزمایی بالینی «تاثیر پلی پیل بر کاهش سکته های قلبی و مغزی» در شرایطی حاصل شده است که جهان به شدت نیازمند توسعه رویکرد پیشگیرانه و کنترلی در زمینه عامل اصلی این مرگها، به جای صرف هزینه های هنگفت درمانی و کلینیک محور است.
مجله معتبر بین المللی لنست نیز در تحلیلی از مطالعه محققان ایرانی، آن را بیانگر تلاش تاریخی یک تیم تحقیقاتی برای درک ارزش پلی پیل در مبارزه با مرگهای زودرس به عنوان مشکل عمده بهداشت جهانی توصیف کرده که بر پایه یک زیرساخت تحقیقاتی قدرتمند در انجام کارآزمایی بالینی طولانی مدت حاصل شده است.
«لنست»، همچنین یافته های محققان ایرانی در مطالعه «پلی ایران» را بویژه برای کشورهای دارای درآمد متوسط و پایین که ۸۰ درصد بار جهانی بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی را متحمل می شوند و برای سایر کشورها در زمینه پیشگیری از حوادث قلبی و عروقی بسیار مفید دانسته است.
پیش از این مطالعه بالینی با پیگیری طولانی مدت محققان ایرانی، مطالعات بالینی با پیگیری کوتاه مدت در تعدادی از کشورها از جمله در انگلیس نشان داده است که ترکیبات پلی پیل برای بیماری های قلبی عروقی، می تواند به کاهش فشار خون، سطح چربی خون و پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی کمک کند؛ اما آنچه مطالعه «پلی ایران» را در جهان پیشرو کرده است، طولانی ترین و بزرگترین کارآزمایی بالینی «جامعه محور» آن است که با اثبات افزایش پایبندی بیماران به مصرف پلی پیل، ظرفیت این ایده راهگشا در پیشگیری اولیه و ثانویه از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی و کاهش قابل توجه بار این بیماری ها در سطح جامعه را برای نخستین بار با قوی ترین شواهد علمی در جهان نشان داده است.
چه کسانی باید قرص پلی پیل را مصرف کنند؟
مجری اصلی مطالعه «پلی ایران» درباره گروه مصرف کننده قرص «پلی پیل» و سطوح تاثیر این دارو در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی گفت: «پلی پیل» برای افراد بالای ۵۰ سال قابل مصرف و دارای دو کاربرد پیشگیرانه است. در سطح پیشگیری اولیه ( کسانی که حداقل یک عامل خطر از میان عوامل خطر فشار خون بالا، چربی خون بالا، دیابت، مصرف سیگار، چاقی و کم تحرکی دارند و خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی آنها در حد متوسط است) مصرف روزانه یک عدد قرص پلی پیل، موجب کاهش قابل توجه خطر حملات قلبی عروقی می شود .
دکتر ملک زاده افزود: در سطح پیشگیری ثانویه (افرادی که دارای دو یا چند عامل خطر هستند و سابقه تنگی رگهای کرونر قلب، سکته قلبی و یا مغزی دارند ) نیز مصرف روزانه آن بسیار مهم و ضروری است. این دارو، تنها به کسانی که حساسیت یا منع مصرف مشخص دارو داشته باشند ، داده نمی شود.
وی درعین حال تاکید کرد: مصرف پلی پیل اگر همراه با سبک زندگی سالم باشد، نتایج بهتری به همراه خواهد داشت . مصرف این دارو نباید موجب عدم رعایت شیوه زندگی سالم شود.
فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد، همچنین مصرف «پلی پیل» را فاقد عوارض مهم توصیف کرد.
اجرای مطالعه «پلی ایران» در سایر استانها
سرپرست مطالعه «پلی ایران» این موضوع مهم را نیز یادآور شد که محققان پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای تعمیم نتایج مطالعه «پلی پیل» به کل جمعیت ایران، اقدام به اجرای این مطالعه در استان فارس کرده اند که از نظر خصوصیات جمعیتی و ترکیب قومیتی نسبت به استان گلستان متفاوت هستند.»
وی اظهار امیداوری کرد این مطالعه در سایر استانهای ایران نیز به اجرا درآید.
چرا با وجود پیشرفتهای علمی خیره کننده با آمار هولناک مرگهای زودرس مواجهیم؟!
آمار هولناک مرگهای زودرس، پرسشی مهم و بسیار جدی را مطرح می سازد: چرا علیرغم پیشرفتهای علمی خیره کننده در مورد پیشگیری و درمان بیماری های قلبی عروقی، تولید داروهای متعدد و موثر، ساخت بیمارستان های تخصصی و فوق تخصصی قلب و عروق، تربیت هزاران کادر تخصصی درمانی و … ، شاهد این میزان از مرگهای زودرس در ایران هستیم؟
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، به برخی دلایل بالا بودن مرگهای زودرس اشاره کردو گفت: بی خبری افراد از ابتلا به بیماری، اقدام دیرهنگام برای شروع درمان، عدم کنترل دقیق بیماری افراد تحت درمان و پایبند نبودن بیماران به مصرف مستمر داروهای مورد نیاز تجویز شده از مهمترین دلایل کلی هستند که تلاشهای فراوان صورت گرفته برای پیشگیری و درمان بیماری ها در جهت کاهش مرگهای زودرس را تحت تاثیر قرار داده و و موجب بلعیده شدن بودجه های محدود بخش سلامت شده است.
بیش از نیمی از بیماران قلبی و عروقی ، مصرف داروهای ضروری خود را متوقف می کنند!
وی افزود: از سویی دیگر، درحالی که بیماران شناخته شده قلبی عروقی (کسانی که سابقه تنگی رگهای کرونر قلب، سکته قلبی یا مغزی دارند) باید به طور مرتب تحت درمان دارویی تجویز شده پزشکان خود باشند، اما متاسفانه بیش از نیمی از بیماران قلبی و عروقی، پس از ۵-۴ سال هیچ یک از داروهای ضروری خود را مصرف نمی کنند که این امر نیز دلایل گوناگونی دارد که مراجعه مکرر به پزشکان و داروخانه، دشواری تامین هزینه داروها ، تعداد دفعات مصرف داروها در طول شبانه روز، احساس ناخوشایند ناشی از بیماری و تعداد داروهای مصرفی از آن جمله اند.
«پلی پیل» استراتژی راهگشای جهانی برای پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی
دکتر ملک زاده «پلی پیل» (قرصهای ترکیبی ) را یک استراتژی جهانی برای پیشگیری از سکته های قلبی و مغزی دانست و گفت: خطر بیماری های قلبی عروقی با عملکرد متقابل چندین عامل خطر مثل سن، جنس، سیگاری بودن، مصرف مواد مخدر، سطح کلسترول، چاقی، نداشتن فعالیت بدنی کافی، فشار خون و دیابت مشخص می شود.
رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران تاکید کرد: عدم پایبندی بیماران به مصرف مستمر داروهای ضروری بیماری ها، سبب شد ایده ترکیب چندین دارو در یک قرص برای اولین بار در سال ۲۰۰۳ مطرح شود. ایده ای که به ظاهر ساده اما بسیار مورد توجه جوامع علمی جهان قرار گرفت و از آن به عنوان یک استراتژی راهگشا و امید بخش در کنترل بیماری ها یاد می شود.
انتظار افزایش سن امید به زندگی در ایران به بیش از ۸۰ سال با مصرف «پلی پیل» و کاهش سکته های قلبی مغزی
وی یادآور شد: در زمینه بیماری های قلبی عروقی نیز ، درمان ترکیبی ثابت ” پلی پیل ” به عنوان یک رویکرد برای کاهش بار بیماری های قلبی عروقی (CVD) پیشنهاد شده است. این رویکرد، مزایای “دیدگاه جامعه محور” را در قیاس با محدودیتهای “دیدگاه کلینیک محور” در ارائه خدمات پیشگیری ثانویه به بیماران شناخته شده قلبی عروقی نشان می دهد و این استراتژی، بنیانگذاران آن را در دستیابی به هدف «کاهش مرگهای زودرس جهان تا سال ۲۰۳۰ » بسیار امیداوار کرده است.
به گزارش وبدا، معاون تحقیقات وزیر بهداشت، افزایش سن امید به زندگی ایرانیان به ۸۰ سال را یکی از اهداف نظام سلامت برشمرد و اظهار امیدواری کرد که با مصرف مستمر قرص پلی پیل توسط افراد بالای ۵۰ سال ، سن امید به زندگی از بدو تولد در ایران به ۸۳ سال افزایش یابد و با تحقق این مهم، شاهد کاهش بار کمرشکن سکته های قلبی و مغزی و سالهای از دست رفته عمر در کشور باشیم.
برچسب: سکته مغزی
سکته مغزی هنگامی رخ میدهد که یک لخته خونی باعث انسداد شریان خونرسان به مغز میشود (سکته مغزی ایسکمیک) و یا یک رگ خونی مغز پاره شده و خونرسانی به بخشی از مغز متوقف میشود (سکته مغزی هموراژیک). در عرض چند دقیقه پس از این حادثه سلولهای مغز شروع به مردن میکنند. دلیل سکته مغزی هر کدام از این موارد که باشد، باید دقت داشت که با وقوع سکته مغزی بیمار در خطر مرگ قرار خواهد گرفت. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است.
آمار سکته مغزی در ایران نیز چندان مناسب نیست .پزشکان ایرانی می گویند افراد در ایران ۱۰ سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا میشوند. متخصصان کم تحرکی، مصرف بی رویه نمک و چربی، چاقی، استعمال دخانیات و در مجموع رژیم نامناسب غذایی را عاملی برای حرکت به سمت سکته های مغزی ایرانیان می دانند.
معمولاً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشدار دهندهای وجود ندارد و یا اینکه علائم بسیار جزئی هستند. بعد از بروز سکته مغزی بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری گشته تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود. عوارضی که بعد از سکته مغزی ایجاد میشود بستگی به محل سکته و وسعت بافتهای گرفتار شدهٔ مغز دارد. عوارض سکته مغزی از عوارض خفیف و گذرا مثل تاری دید تا عوارض فلج کننده دائمی و یا حتی مرگ را شامل میشود.
اگر این علائم در طول ۲۴ ساعت از بین بروند، این وضعیت را اصطلاحاً حمله ایسکمی گذرا (transient ischemic attack) مینامند که یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی احتمالی در آینده میباشد.
علایم سکته مغزی
در بیشتر افراد علایم سکته مغزی به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان میدهند. علایم هر سکته مغزی بستگی به قسمتی از مغز دارد که دچار گرفتاری شدهاست. این علایم امکان دارد شامل موارد زیر گردد:
۱. ضعف و کرختی صورت وبازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی)
۲. فلج صورت. بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی)
۳. عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی)
۴. اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری)
۵. اشکال در بلع (دیس فاژی)
۶. کرختی و سوزش قسمتهای بدن. اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی)
۷. دو بینی. تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
۸. سردرد شدید و ناگهانی
۹. از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت، اختلال در قضاوت
۱۰. سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
۱۱. بیاختیاری ادرار و مدفوع
۱۲. اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران میگویند.
۱۳. عدم توانایی در انجام حرکات ظریف.
اگر سکته مغزی شدید باشد، قسمتهایی از مغز که کنترل تنفس و فشار خون را بر عهده دارند ممکن است گرفتار شده و یا اینکه ممکن است شخص به اغماء رفته و نتایج مرگباری را به دنبال داشته باشد.
علائم سکته مغزی بر اساس نوع سکته، محل بروز آن در مغز و شدت آن، مختلف هستند. مهمترین علائم سکته مغزی عبارتاند از:
۱. تاری ناگهانی دید به خصوص در یک چشم
۲. احساس بیحسی یا فلج ناگهانی در یک طرف صورت و دست یا پای یک طرف بدن
۳. کاهش ناگهانی بینایی، قدرت بدن، تعادل بدن (به سختی راه رفتن)، قوای حسی، صحبت کردن و یا فهم صحبت دیگران
۴. سرگیجه ی بدون دلیل یا افتادن ناگهانی روی زمین
۵. سردرد ناگهانی و شدید بدون دلیل که فورا بعد از آن فرد بیهوش میشود (نشان دهنده سکته مغزی به علت خونریزی است).
۶. بیهوش شدن فرد
۷. به هم خوردن تعادل بدن به طور ناگهانی که احتمالا با حالت تهوع، استفراغ کردن، تب، سکسکه و یا قورت دادن غذاها به سختی همراه است.
اگر شما و یا کسی که پیش شماست، دچار هر یک از علائم سکته مغزی شد، باید سریعا خودتان را به پزشک برسانید (به اورژانس زنگ بزنید و یا کسی شما را به بیمارستان ببرد)، زیرا درمان فوری سکته مغزی باعث زنده ماندن فرد و بهبود سریع تر او میشود. برخی روشهای درمانی بایستی در طی ساعات اولیه بعد از شروع علائم سکته مغزی، انجام شوند. تأخیر در درمان سکته مغزی باعث مرگ فرد و یا معلولیت دائمی (مثل فلج شدن دست و پا) او میشود.
وقتی شما دچار علائم سکته مغزی میشوید، نشان میدهد خون کافی به مغز نمیرسد. آسیب ناشی از سکته مغزی میتواند موقتی و یا دائمی باشد، به عنوان مثال ممکن است دیگر نتوانید حرف بزنید و یا بعد از مدتی قدرت صحبت کردن شما بر گردد. ممکن است دچار فلج جزئی یا کامل در دستها و یا پاها شوید. مسئله مهم این است که وقتی دچار علائم سکته مغزی گشتید، هر چه سریع تر نزد پزشک بروید. شروع زودتر درمان باعث آسیب کمتر مغز میشود و کمتر دچار فلج دائمی میشوید.
آزمون سکته مغزی: حرف زدن، لبخند زدن، تکان خوردن
آزمون سکته مغزی به شناسایی علایم و نشانه های این بیماری کمک می کند. این آزمون از جزئیات زیر تشکیل شده است:
– چهره. از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت بی حس است؟
– بازوها. از فرد بخواهید دست هایش را بالا ببرد. آیا یک دست پایین است؟
– حرف زدن. از بخواهید یک جمله ساده را تکرار کند. آیا در به یاد آوردن و بیان کلمات با دشواری روبرو است؟
تشخیص سکته مغزی
وقتی فردی با علایم و نشانه های سکته مغزی به بخش اورژانس مراجعه می کند، در ابتدا باید نوع سکته مغزی را مشخص کرد. دو نوع سکته مغزی اصلی وجود دارد که روش های درمان شان متفاوت است. پزشکان می توانند از عکس برداری اورژانسی برای شناسایی نوع سکته مغزی – مسدود شدن یا منفجر شدن رگ خونی – استفاده کنند. نتایج آزمایش های اضافی محل خونریزی درون مغز را مشخص می کند.
انواع سکته مغزی عبارتاند از:
۱. سکته مغزی ایسکمیک
اگر سرخرگی که خون را به مغز میرساند، بسته شود، این نوع سکته مغزی رخ میدهد. علل متعددی باعث بسته شدن رگ خونی میشوند، مثلا رسوب چربیها در شریانها (آترواسکلروز) باعث تشکیل لخته خونی میشود. گاهی اوقات، در اثر بینظمی ضربان قلب، یک لخته خونی در قلب ایجاد میشود. سپس این لخته خونی به جای دیگری از بدن میرود که در آنجا سرخرگ رساننده خون به مغز را میبندد.
۲. سکته مغزی هموراژیک
وقتی یک رگ خونی در مغز پاره شود و باعث خونریزی در مغز شود، این نوع سکته رخ میدهد که آن هم دلایل متعددی دارد.
۳. حمله ایسکمیک گذرا
در واقع یک سکته مغزی ناقص است که در اثر گرفتگی رگ خونی رخ میدهد. اگرچه حمله ایسکمی گذرا باعث آسیب دائمی مغز نمیشود، ولی باعث بروز علائم سکته مغزی میشود که چند دقیقه و یا حتی چند ساعت طول میکشند. شما به عنوان علامت سکته مغزی نباید از این حالت چشم پوشی کنید.
هنگام بروز علائم سکته مغزی چه باید کرد؟
۱. علائم سکته مغزی را نادیده نگیرید، حتی اگر فقط یک علامت داشتید و یا علائم خفیف بودند و یا برطرف شدند.
۲. معطل نکنید. هر یک دقیقه حیاتی است، پس فورا خودتان را به پزشک برسانید.
۳. اگر یکی یا چند تا از علائم سکته مغزی را برای بیش از چند دقیقه داشتید، به اورژانس (۱۱۵) زنگ بزنید. آمبولانس شما را سریعا به بیمارستان میرساند.
۴. زمانی را که علائم سکته مغزی شروع شده اند، بررسی کنید. این نکته مهمی است که باید به پزشک در بیمارستان بگویید.
درمان
در درمان سکته مغزی، ثانیه ها نیز اهمیت دارند. وقتی اکسیژن به مغز نمی رسد، مرگ سلول های مغز در چند دقیقه آغاز میشود. به شرط مصرف داروهای متلاشی کننده لخته خون در سه ساعت ابتدایی پس از بروز سکته مغزی، می توان از گسترش آسیب دیدن مغز کاست. وقتی بخشی از بافت مغز از میان می رود، اندام هایی از بدن که توسط بافت از میان رفته مغز کنترل می شدند از کار می افتند. به عبارت دیگر سکته مغزی سبب ناتوانی بلند مدت جسمی میشود.
درمان اولیه پس از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت راه تنفسی او میباشد. اگر در سی تی اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، باید فوراً با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به حل کردن آن نمود. این درمان ممکن است باعث بهبود عواقب سکته مغزی بشود اما در هر موردی نباید آن را بکار برد، زیرا باعث افزایش خطر بروز خونریزی در مغز میشود.
انجام درمان طولانی مدت برای کاهش خطر وقوع سکتههای مغزی بعدی بستگی به این دارد که علت ایجاد این سکته مغزی چه بودهاست. یکی از راههای درمان سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، حل کردن لخته مسدودکننده رگ است.
این کار با استفاده از دارویی به نام Alteplase یا به اختصار tPA انجام میشود. هر قدر این درمان سریعتر انجام شود نتیجه بهتری دارد و حداکثر ظرف چهار ساعت و نیم از شروع سکته مغزی قابلیت تزریق وجود دارد.
هر قدر تزریق از شروع سکته به تاخیر بیفتد احتمال بروز خونریزی مغزی بدنبال این درمان بیشتر میشود. این دارو از طریق ورید بازویی یا داخل شریانی تزریق میشود. اگر زمان فوق از دست برود و علت سکته آمبولی یا ترومبوز عروق مغزی بودهباشد، داروهایی مثل آسپیرین یا وارفارین تجویز میشود تا با رقیق کردن خون از وقوع لختههای خون جلوگیری کند.
اگر مشخص شد که یک شریان دچار تنگی شدهاست ممکن است با جراحی بتوان آن را باز نمود. بعد از بروز یک سکته مغزی که علتش خونریزی و پاره شدن یک شریان بودهاست، درمان بر روی زمینهٔ ایجاد کننده آن متمرکز میشود. درمان طولانی مدت آن ممکن است شامل تجویز داروهای ضد فشار خون باشد تا فشار خون را پایین آورده و از احتمال خونریزیهای بعدی جلوگیری کند. اگر سکته مغزی بر اثر التهاب شریان باشد ٬داروی کورتون دار تجویز میشود.
در بیشتر موارد سکتههای مغزی، درمانهای توانبخشی مثل فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی چه در بیمارستان و چه در خانه ضروری میباشد. بدون شک یکی از مهمترین مراحل درمانی بیماران سکته مغزی توانبخشی تحت نظر یک تیم توانبخشی است که اعضائ تیم شامل متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، کاردرمانگر فیزیوتراپیست ارتوپدی فنی، شنوایی شناس، گفتار درمان، بیناییشناسی روانشناس، کارشناس تغذیه، پرستار توانبخشی مددکار اجتماعی و خانه ساز (home maker) میباشد.
یکی از روشهای جدیدی که در توانبخشی و درمان بیماران سکته مغزی استفاده شدهاست استفاده از تحریک غیر تهاجمی مغز می باشد که شامل دو تکنولوژی تحریک مغناطیسی مغز یا rTMS و تکنولوژی تحریک الکتریکی مغز یا «تی دی سی اس» میباشد در بررسی بازبینی مقالات که توسط انجمن نوروفیزیولوژی بالینی در سال ۲۰۰۹ انجام شده و در ژورنال نوروفیزیولوژی بالینیبه چاپ رسیدهاست به مطالب زیر اشاره شدهاست.
در روش تحریک مغناطیسی مغز تحریک سلولهای مغزی برای اصلاح عملکرد سلولهای مغزی از طریق افزایش خاصیت نوروپلاستیسیتی مغز انجام میشود این روش بسیار کم عارضه بوده و توسط پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و یا مغز و اعصاب انجام میشود.
در این روش یا به کمک القای با فرکانس بالا نیمکره صدمه دیده تحریک میشود و یا به کمک القای با فرکانس پایین فعالیت نیمکره سالم کم میشود که در نتیجه آن فعالیت نیمکره صدمه دیده زیاد میشود.
این روش در بازگشت عملکرد دست بهبود گفتار کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران موثر بودهاست.علت بروز سکته مغزی چیست؟
یکی از علل متداول سکته مغزی ضخیم و سخت شدن دیواره رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و… انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. لخته خون ممکن است سبب مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و بروز سکته مغزی ایسکمیک شود. عامل اصلی سکته مغزی هموراژیک در اکثر موارد عدم درمان فشار خون بالا است که سبب انفجار رگ خونی ضعیف میشود.
عوامل خطرزا
بیماریهای مزمن
بیماریهای مزمن سبب افزایش احتمال بروز سکته مغزی میشوند. بیماری های مزمن عبارتاند از:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- چاقی
کنترل و درمان بیماری های فوق احتمال بروز سکته مغزی را به شدت کاهش میدهد.
رفتارها
رفتارهای نامناسب و خطر زایی که در ادامه می خوانید خطر بروز سکته مغزی را به شدت افزایش میدهند:
- دود کردن سیگار
- ورزش نکردن
- نوشیدن الکل
تغذیه
پیروی کردن از رژیم غذایی نامناسب می تواند خطر بروز سکته مغزی را افزایش دهد. مصرف بیشازاندازه چربی و کلسترول میتواند سبب ضخیم شدن رگ های خونی شود. مصرف بیش از اندازه نمک ممکن است سبب بروز بیماری فشار خون شود. مصرف بیش از اندازه کالری سبب بروز اضافه وزن و چاقی میشود. با پیروی کردن از رژیم غذایی حاوی سبزیجات، میوه، غلات و ماهی می توان از بروز سکته مغزی جلوگیری کرد.
عوامل خطر زایی که در کنترل شما نیست
برخی از عوامل خطر زا – کهنسالی و وجود سابقه سکته مغزی در خانواده – که در بروز سکته مغزی موثرند خارج از کنترل انسان قرار دارند. جنسیت، نقش مهمی ایفاء می کند. سکته مغزی مردان را بسیار بیشتر از زنان تهدید می کند. با این وجود، زنان در اکثر مواردی که سکته مغزی بروز می کند جان شان را از دست می دهند. سکته مغزی، آفریقایی آمریکایی تبارها، سرخ پوست ها و اسکیموها را بیشتر از سایر نژاد ها تهدید می کند.
پیشگیری کردن از بروز سکته مغزی:
افرادی که بازمانده سکته مغزی هستند برای پیشگیری کردن از بروز دوباره سکته مغزی باید موارد زیر را رعایت کنند:
- پرهیز از دخانیات
- ورزش کردن و کنترل وزن
- پرهیز کردن از الکل و نمک
- مصرف مواد غذایی سالم مانند ماهی، سبزیجات و غلات
پیشگیری کردن از سکته مغزی
داروها
پزشکان برای افرادی که احتمال دارد سکته مغزی کنند داروهایی تجویز میکنند تا احتمال بروز سکته را کاهش دهند. داروهای ضد لخته خون، مثل آسپرین، پلاکت های خون را حفظ میکنند که سبب ایجاد لخته میشوند. داروهای ضد لخته خون، مانند وارفارین، برای بازماندگان سکته مغزی تجویز میشوند تا به بیداری بخش خاموش مغزشان کمک کنند. افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند برای درمان این بیماری باید به پزشک مراجعه کنند.
در برخی از موارد، سکته مغزی در نتیجه تنگ شدن شریان کاروتید ایجاد میشود. پزشکان، افرادی را که سکته مغزی خفیف یا زود گذر (TIA ) کردهاند را جراحی میکنند و پلاکت ها را از دیواره این شریان پاک میکنند.
بالون و استنت
در برخی موارد، پزشکان برای باز کردن شریان کاروتید از آنژیو پلاسی برای قرار دادن بالون و استند استفاده میکنند.
زندگی پس از سکته مغزی
بیش از نیمی از افرادی که سکته مغزی کرده اند توانایی های خود را باز می یابند. کسانی که به اندازه کافی داروهای متلاشی کننده لخته خون مصرف میکنند ممکن است به طور کامل بهبود یابند و کسانی که دچار ناتوانی شده اند یاد می گیرند مستقل باشند.
آخرین اخبار سلامت را در سایت خبری-تحلیلی رسانه ۷ بخوانید.
به گزارش رسانه ۷: هنگامی که فشار خون شما بیش از حد بالا است و تحت کنترل نیست، زمانی که فشار خون بالا به یک مشکل جدی سلامت تبدیل می شود می تواند زندگی شما را به خطر بیندازد، فشارخون بالا یا «قاتل خاموش» یک اختلال قلبی و عروقی است که بر سلامت تعداد بی شماری از مردم در سراسر جهان تاثیر می گذارد.
علاوه بر حفظ رژیم سالم و متعادل با ورزش منظم، می توانید با یک تکنیک چینی فشار خون خود را در زمانی که به یکباره بالا می برد، کاهش دهید.
فشار خون بالا خطر ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر بیماری های جدی را افزایش می دهد.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون نیرویی است که قلب با آن نیرو خون خود را از طریق شبکه ای از شریان ها، رگ ها و مویرگ ها به ارگان های بدن پمپ می کند.
فشار خون سیستولیک (بالا) در بزرگسالان حدود ۱۲۰ میلی متر جیوه در فعالیت بدنی و ۸۰ میلی متر جیوه در هنگام استراحت است.
فشار خون سیستولیک (فشار بالا) بیش از ۱۴۰ میلی متر و دیاستولیک (فشار پایین) فشار خون بیش از ۹۰ میلی متر جیوه فشار خون بالا محسوب میشود.
فشار خون بالا قاتل خاموش نامیده می شود چرا که علامتی ندارد و فرد تا مدت ها از فشار خون بالااگاهی ندارد تا اینکه با سکته قلبی و مغزی سراغ شما می آید.
گاهی اوقات فشار خون بالا با ایجاد اسپاسم در سر و سینه، سرگیجه و خستگی بروز می کند.
تکنیک طب چینی برای کاهش فشار خون
علاوه بر رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش، ما به شما روش چینی باستانی معرفی می کنیم که فشار خون بالا را در عرض پنج دقیقه کاهش میدهد.
این روش سنتی چینی مبتنی بر فشار بوده و از منظر طب چینی برای کاهش فشار خون بالا در لحظه موثر است اما درمان فشار خون بالا نیست و درمان آن تنها مصرف داروو، رژیم غذاای سالم، کاهش وزن و فعالیت بدنی است.
تکنیک های طب سنتی چینی بر اساس انرژی بین نقاط مختلف فشار بدن و طب فشاری پایه گذاری شده است.
این تکنیک طب سنتی چینی با فشار بر سه نقطه خاص در عرض چند دقیقه فشار خون را می دهد.
کافی است تا انگشت خود را روی نقطه یک قرار دهید و در هر دو طرف گردن، مسیر بین نقطه یک تا ۲ را با فشار ملایم طی کنید، باید ۱۰ بار این فشار بین نقطه یک تا ۲ رادر طول سه دقیقه تکرار کنید.
پس از اعمال فشار بر روی خط بین نقطه یک تا ۲، نوک انگشتان خود را روی نقطه سه به فاصله نیم اینچ از نرمه گوش قرار دهید و مطابق عکس این نقطه را در هر دو طرف صورت برای یک دقیقه فشار دهید.
البته باید توجه داشته باشید که تاثیراین عمل به استرس یا دیگر عوامل عاطفی وابسته بودخ و تاثیر آن در در افراد مختلف متفاوت است و جایگزین درمان و مراجعه به پزشک محسوب میشود.
فرتاک نیوز
دکتر «آنتونی داونپورت» از بخش پزشکی دانشگاه کمبریج انگلیس می گوید: «سدیم فلوراید که معمولاً در خمیردندان یافت می شود به ترکیبات کلسیم در مینای دندان ما می چسبد.»
وی در ادامه افزود: «به همین شیوه، در تزریق سدیم فلوراید به افراد این ماده معدنی به مناطق ناپایدار کلسیمی در شریان ها نیز می چسبد.»
در حقیقت این روش جدید تشخیص تنها سکوی تصویربرداری است که می تواند بصورت غیرتهاجمی مراحل اولیه کلسیمی شدن در شریان ها را تشخیص دهد.
اکنون محققان دانشگاه کمبریج ادعا می کنند که یک اسکن ارزان قیمت و آسان می تواند روشی را که پزشکان از طریق آن افراد در معرض خطر سکته مغزی و حمله قلبی را تشخیص می دهند، تغییر دهد.
محققان معتقدند که با استفاده از ماده ای که معمولاً در خمیردندان یافت می شود می توان مناطق پرخطر را در رگ ها تشخیص داد. در این روش سدیم فلوراید که با مقدار کمی ردیاب رادیواکتیو همراه است به بیمار تزریق می شود. سپس سدیم فلوراید به هر کلسیم ناپایداری که در شریان ها وجود داشته باشد، متصل می شود.
کلسیم یک ترکیب اساسی در رسوبات چربی شناخته شده به نام پلاک است که عامل سخت شدن رگ ها در بیماری است که به عنوان تصلب شریان شناخته می شود. تصلب شریان یک بیماری بالقوه کشنده است که در آن شریان ها توسط تشکیل رسوبات چربی که به آنها پلاک می گویند، مسدود می شود.
این پلاک ها باعث می شوند که شریان ها سخت و باریک شوند و در نتیجه جریان خون محدود شود؛ همچنین در صورتی که پارگی صورت بگیرد یک لخته خونی جریان خون به قلب را مسدود می کند و باعث بروز حمله قلبی و یا سکته مغزی می شود.
زمانی که این رسوبات ناپایدار شوند می توانند منجر به ایجاد لخته های خونی شوند و مشکلاتی به صورت حمله قلبی و یا سکته مغزی ایجاد کنند.