مهسا مژدهی: آخر هفته گذشته سفر مکرون به بیروت خشم بسیاری را بر انگیخت. او بی توجه به مقامات لبنانی به میان مردم آسیب دیده از انفجار روز سه شنبه رفت و به آنها وعده داد که شخصا به اصلاحات در این کشور رسیدگی خواهد کرد. او فرصتی کوتاه به دولت داده تا در این زمان وضعیت را بهبود بخشند. اما به نظر نمی رسد که دولت حسن دیاب بتواند در این زمان کوتاه اوضاع را سر و سامان دهد. به ویژه آنکه از یک سو با اعتراضات مردمی در خیابان های بیروت طرف است و از سوی دیگر وزرایش در حال کناره گیری از دولت هستند. رفتار رئیس جمهور فرانسه در بیروت و بی اعتنایی او به سیاستمداران لبنانی نگرانی های بسیاری به وجود آورده است. تا آنجا که بسیاری می پرسند مکرون اینبار چه نقشه ای برای خاورمیانه دارد؟
در این زمینه با پیروز ایزدی، کارشناس مسائل فرانسه به گفتگو نشستیم:
رفتار مکرون در لبنان، رسانه ها را شگفت زده کرده. بسیاری معتقدند او بیش از حد قیم مآبانه برخورد کرده است. دلیل اینکه رئیس جمهور فرانسه چنین رفتاری را از خود نشان داد چه بود ؟
با توجه به اینکه قبلا لبنان تحت قیومیت فرانسه بوده و دولت پاریس به عنوان ضامن مسیحیان این کشور شناخته می شده و هنوز هم می شود، مکرون خود را در موقعیتی دید که به شکل جدی وارد صحنه در بیروت شود و حمایت خود را از مسیحیان و جبهه ۱۴ مارس اعلام کند. او خواستار این شده که اصلاحات اساسی در ساختار سیاسی لبنان صورت بگیرد. او کمک های فرانسه به لبنان را منوط به این کرد که اصلاحات انجام شود. با توجه به اینکه بعد از این انفجار، چند قطبی بودن لبنان تشدید شده، گروه های مختلف دوباره حاضر شده اند و هر کدام به دنبال منافع خود در این وضعیت هستند.مکرون هم از پاریس به بیروت آمد تا در این میانه، حامی منافع گروه هایی باشد که به غرب گرایش دارند و برای فرانسه با اهمیت هستند.
در لبنان بخشی از جامعه از این رفتار مکرون استقبال کرده اند و برخی هم خواهان عذرخواهی او برای دخالت مستقیم در امور این کشور هستند. چطور مکرون تا این اندازه آشکار حمایت خود را از گروه های مورد پسندش در بیروت اعلام کرد؟
با توجه به سابقه استعماری فرانسه، رفتار امانوئل مکرون می تواند برای بسیاری در سراسرجهان و نه تنها لبنانی ها، یادآور آن دوران باشد. نگرانی ها از این بابت است که کنترل کشورهایی که پیش از این مستعمره فرانسه بوده اند بار دیگر به دست آنها بیفتد یا حداقل پاریس تلاش هایی را در این زمینه داشته باشد. به همین دلیل رفتارهایی که مکرون از خودش در بیروت نشان داد، توجه ها را به خود جلب کرد و باعث نگرانی هایی شد. چرا که وضعیت استعماری چیزهای خوبی را به ذهن شنونده نمی آورد.
به نظر می رسد که بیروت آچمز شده است. مکرون تهدید کرده که چند هفته دیگر به لبنان بر می گردد تا اگر اصلاحات انجام نگرفته باشد، خودش دست به کار شود. در حال حاضر وضعیت سیاسی در لبنان چگونه است و آیا دولت حسن دیاب می تواند به این سرعت به شرایط کنونی سر و سامان بدهد؟
وضعیت در لبنان به شدت بحرانی است. حتی پیش از این انفجار هم سقوط اقتصادی اتفاق افتاده بود که دلیل عمده اش هم همه گیری کرونا بود. حسن دیاب به تازگی پیشنهاد داده که انتخابات پارلمانی زودتر از موعد برگزار شود تا بلکه بتوانند از بحران موجود خارج شوند. شرایط اقتصادی وخیم است و با توجه به بیماری کرونا و انفجاری که در بیروت اتفاق افتاد، صدمات جانی و مالی زیادی به لبنانی ها وارد شده است. شرایط اقتضا می کند که سیاستمداران لبنانی راه حل و شیوه های تازه ای را برای عبور از وضعیت در پیش بگیرند و پیشنهادات مکرون هم در همین زمینه است منتها موضوع این است که او هم با توجه به منافع خود فرانسه این پیشنهادات را مطرح کرده که شامل حمایت از برخی گروه های خاص در لبنان می شود.
با توجه به همه اینها سفر مکرون باعث استقبال بخشی از جامعه شد. حضور او در این کشور و قول هایی که داده تا چه اندازه می تواند تامین کننده رضایت مردم لبنان باشد؟
اگر به ترتیب جمعیتی لبنان توجه کنید، می بینید که هجده فرقه و گروه در این کشور در کنار یکدیگر زندگی می کنند. قانون اساسی لبنان که بعد از جنگ داخلی در این کشور در دهه نود میلادی منعقد شده و بر اساس آن گروه های عمده مذهبی هر یک مسئولیتی را بر عهده گرفته اند، راه حلی موقتی بوده و در طولانی مدت جوابگوی شرایط این کشور نیست. حالا هم چون هر یک از گروه ها و احزاب تنها منافع خود را بر هر چیز دیگری ترجیح می دهند، مشکلات مدام بیشتر می شود. به همین دلیل اجماع ملی هم در کشور وجود ندارد و ما شاهد چند دستگی در میان مردم هم هستیم. تا زمانی که یک اجماع با هدف پیگیری منافع ملت لبنان ایجاد نشود، این مشکلات ادامه خواهد داشت. همین حالا بخشی از دخالت مکرون خوشحالند و برخی دیگر به شدت احساس خطر کرده اند. این دو دستگی همیشه در لبنان وجود دارد. هر اتفاقی که بخواهد در این کشور بیفتد، نمی تواند بدون اینکه گروه های مختلف با یکدیگر هماهنگ شوند، تاثیری بر روی وضعیت لبنانی ها داشته باشد.
به نظر می آید که مکرون چندان دنباله ماجرای تحریم حزب الله را نگرفته است. او در تماس با ترامپ بعد از سفر به لبنان هم اینکار را بیهوده دانسته بود. به نظر شما عکس العمل حزب الله به رفتاری که فرانسه از خود نشان می دهد چه خواهد بود؟
حزب الله نیروی نظامی و سیاسی قابل توجهی در لبنان است که اگر قرار باشد راه حل سیاسی در این کشور ارائه شود، باید در جریان امور قرار گیرد. نصرالله و حزب الله لبنان را نمی شود نادیده گرفت. با همه اینها اما یک عده ای هنوز این گروه را متهم می کنند که نقشی در انفجار سه شنبه گذشته داشته اند. برخی هم مدعی هستند که بندرگاه های بیروت تحت کنترل حزب الله بوده است. با این حال این گروه رسما اعلام کرده تسلیحات و مهماتی را در این منطقه انبار نکرده بوده. این طبیعی است که در چنین شرایطی طرف های مقابل یکدیگ را متهم به کم کاری کنند.
اما راه حلی عبور لبنان از بحران، چیزی است که پشتیبانی همه گروه های سیاسی را با خود داشته باشد. این که اصلاحات مورد نظر مکرون تا چه اندازه مورد استقبال یا عدم استقبال حزب الله قرار بگیرد رابطه مستقیمی با این موضوع دارد که پیشنهادات پاریس تا چه میزان حامی منافع ملی این کشور و مردم آن باشد. اگر همه مردم در نظر گرفته شوند، حزب الله خواهد پذیرفت اما اگر قرار باشد مکرون به حمایت از یک حزب و گروه وارد عمل شود، به نظر من این گروه در مقابل پاریس خواهد ایستاد.
۳۱۲ ۳۱۰
