در سالروز شهادت حضرت فاطمه (س)، دل دوستداران او و تمام آزاد اندیشان جهان، غرق در ماتم و اندوه است. در این روز با سلام و درود بر آن بانوی یگانه، برای شناخت بیشتر شخصیت والایش به برخی از آیات قرآن کریم می نگریم. او که در قرآن کریم معنا و مفهوم سوره مبارکه “کوثر” است، و از مصادیق بارز و درخشان آیه مبارکه “تطهیر”، و از چهره های بزرگ آیه شریفه مباهله ، و از شخصیت های والای آیه کریمه “قربی” است. از بندگان خاص خدا در سوره “انسان” است.
سوم جمادی الثانی، سالروز شهادت حضرت فاطمه (س) دختر گرامی پیامبر اسلام (ص) و همسر فداکار علی (ع) است. بانوی بزرگواری که در دوران کوتاه زندگی خود، منشاء برکات بسیاری برای اسلام و مسلمانان شد. در سالروز شهادت این بانوی بزرگوار، در حالیکه دل دوستدارانش و تمام آزاد اندیشان جهان، غرق در ماتم و اندوه است، برای شناخت بیشتر شخصیت والایش به بیان برخی از آیات قرآن کریم و سخنان پیامبر خاتم (ص) در باره این بانوی گرامی می پردازیم.
فاطمه؛ دختر بود، دختری بی همتا و بی همانند. دختری سرشار از ادب و عاطفه، پاکی و صفا. کمال و جمال را با هم داشت. او رمز و راز خلقت و معمای انسانیت بود که لقب ام ابیها را از پیامبر (ص) گرفت و همو بود که پیامبر خاتم بارها دست او را بوسه می زد و با تمام وجود می فرمود: فاطمه جان؛ پدرت به قربانت…
فاطمه؛ زن بود، بانویی بی نظیر و بی مثال، شاخص و نمودار کامل یک بانوی نمونه، اسوه راستین و پرشکوه و بالنده زن آزاده و آزاداندیش، پایدارتر از کوه و مقاوم تر از رودبارهای همیشه جاری.
فاطمه؛ مادر بود، در عرصه مادری لطیف تر از شبنم بهار، نوازشگرتر از نسیم سحر، ظریف تر از برگ زیبای گل، و عطرآگین تر و دوست داشتنی تر از لاله های معطر.
فاطمه؛ همسر بود، در گستره همسری و در کانون خانه علی (ع)؛ گرمابخش تر از آفتاب جهان تاب، دلنوازتر از مهتاب، دل انگیزتر از نسیم بهاری، و بخشنده تر و پربارتر از ابر باران زا و فداکارتر از هر همدل و همرزم و هر یار و همراه راستین راه خدا.
فاطمه؛ شگفت انگیزترین انسان و شگرف ترین بشری بود که به عنوان دختری، همراز و همسنگ و همراه و پشتیبان کارآمد و دلسوز و مشاور پدر، و در مقام همسری یار و مددکار و مشاور و مدافع و گرمابخش زندگی همسر، و محبوب ترین یار و نزدیکترین دوست و پرتوان ترین غمخوار.
فاطمه؛ از جنس زنان بود و سند افتخار و مایه مباهات آنان در همه عصرها و نسل ها، در دنیا و آخرت و در میان پریان و آدمیان و فرشتگان و حوریان بهشت.
نام و لقب بلند آوازه اش: فاطمه، زهراء، بتول، عذراء، فهیمه، جمیله، عالمه، حکیمه، علیمه، محدثه، صدیقه، طاهره، مطهره، حانیه، مبارکه، معصومه، زکیه، راضیه، مرضیه، سیده، صفیه، حوریه و… . او الگو و سرمشق و نمونه ای کامل و تمام عیار، و مجموعه فضیلت ها و شبیه ترین انسان ها در سیما و سیرت، گفتار و حرکات، اندیشه و روان، به برترین بنده خدا و سرفرازترین برگزیده خدا؛ محمد مصطفی(ص).
این بانوی بزرگوار، دختر پیامبری است که به گواهی پروردگار عالم جز بر اساس حق، سخن نمی گوید و جز بر اساس عدالت، داوری نمی کند و جز بر پایه واقع نگری و واقع بینی عمل نمی نماید و ذره ای افراط و تفریط در قاموس زندگی او راه ندارد.
از این رو، نباید سخنان حکیمانه و بلند پیامبر(ص) در مورد بانوی بانوان بهشت و یا رفتار درس آموز و پراسرار و بی نظیرش را با او، برخاسته از عواطف جوشان پدری و مهر سرشار حاکم میان او و دختر فرزانه اش پنداشت. چرا که آن حضرت دختران دیگری نیز داشت و همه را دوست می داشت، اما با آنان چنین رفتار و کردار بی سابقه و لبریز از مهر و احترام و تکریم و تعظیم را نداشت.
و باید در نظر داشت خداوند؛ عدالت و صداقت و راستیِ سخنان این پیام آور الهی را، در همه میدان ها و تمامی صحنه ها، گواهی می دهد: “او از سر هوس سخن نمى‌گوید. نیست این سخن جز آنچه بدو وحی می شود.” (آیات ۳ و ۴ سوره نجم).
حال با این باور می بایست فاطمه را در آینه حق نمای گفتار و رفتار محمد (ص) دید. او که در هر فرصتی می فرمود: “هر کس این بانوی بانوان را شناخت، که می شناسد و هرکس او را نشناخته است، بداند که او پاره تن من و روح و قلب من است؛ از این رو هرکس او را بیازارد، مرا آزرده است.”
قرآن کریم، شخصیت والای برترین بانوی جهان اسلام را به همراه همسر گرانقدرش علی بن ابیطالب(ع) و دو فرزندش حسن و حسین (ع) را چنین ترسیم می نماید: “بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی کنم، جز دوست داشتن نزدیکانم [ اهل بیتم ] و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی اش می افزاییم چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.” (آیه ۲۳ سوره شوری)
واژه قربی به مفهوم نزدیکان و بستگان و خویشاوندان است، و در این آیه به دلیل انبوه روایات، منظور نزدیکان پیامبر است که عبارتند از: فاطمه و امیر مؤمنان و دو فرزند گرانمایه آنان.
هنگامی که همین آیه شریفه نازل شد و پیامبر آن را تلاوت فرمود، مردم پرسیدند: ای پیامبر خدا!این نزدیکان شما که دوست داشتن و مهر ورزیدن به آنان و الگو قرار دادنشان بر ما واجب گردیده است، کیانند؟ آن حضرت با صدای رسا فرمود: “علی و فاطمه و دو فرزند فاطمه، حسن و حسین.” (احقاق الحق/ جلد ۳)
این روایت را یکی از بزرگان اهل سنت در کتاب “شواهد التنزیل” چنین آورده است: “که مردی به محضر پیامبر شرفیاب گردید و گفت: ای پیامبر خدا! اسلام را آن گونه که دریافت داشته ای برایم بگو. آن حضرت فرمود: گواهی ده که خدایی جز یکتا خدای هستی نیست، و این که محمد بنده و پیام آور اوست. آن مرد پرسید: آیا در برابر رسالت پاداشی هم از من خواهی خواست؟ قال: تسألنی علیه اجراً؟
پیامبر فرمود: نه، تنها دوست داشتن خویشاوندان را می خواهم. پرسید: خویشاوندان خودم یا شما؟
پیامبر فرمود: خویشاوندان من!
گفت: پس دستت را بیاور تا با تو بیعت کنم، و افزود: اینک بر آن کسی که تو و خویشاوندانت را دوست نداشته باشد، لعنت خدا باد!
پیامبر گرامی فرمود: آمین.
فاطمه تجسم ایمان و نمونه اخلاص و بشردوستی است. مفسران و محدثان و سیره نویسان در مورد شأن نزول سوره مبارکه انسان به آورده اند که:
دو فرزند گرانمایه فاطمه، حسن و حسین بیمار شدند و پیامبر(ص) به همراه گروهی از یاران خویش به عیادت آنان شتافت و آنجا به امیرالمومنین فرمود: خوب است که برای شفای فرزندانتان نذری نمایید. پس بلافاصله علی و فاطمه تصمیم گرفتند که با شفای آن دو عزیز سه روز، روزه بگیرند. پس از نذر، به لطف خدا، آن دو بهبودی کامل خویش را بازیافتند و علی به همراه فاطمه تصمیم گرفت به نذر خویش وفا نموده و روزه بگیرد و به اقتدای آنان حسن و حسین نیز روزه را آغاز کردند.
علی به دلیل فشار اقتصادی و شرایط خاص جامعه نوبنیاد اسلامی و نبودن مواد غذایی در منزل، مقداری جو فراهم آورد و فاطمه بخشی از آن را آرد و خمیر نموده و از آن برای افطار نان فراهم ساخت، اما هنگامه افطار بود که بینوایی از راه رسید و ضمن درود بر خاندان پیامبر، از رنج خویش سخن گفت و غذا خواست و آنان غذایی را که برای افطار فراهم شده بود، همه را در راه خشنودی خدا و سیر کردن شکم گرسنگان انفاق کردند و با آب افطار کردند.
روز دوم از راه رسید و آنان روزه گرفتند و فاطمه بخش دیگری از آن جو را تبدیل به نان کرد، اما هنگام افطار یتیمی از راه رسید و ضمن اظهار گرسنگی، درخواست غذا کرد. روز دوم نیز آنان غذای خویش را انفاق کردند و به همین ترتیب روز سوم نیز غذای خود را به اسیری انفاق نمودند.
روز چهارم بود که پیامبر(ص)، حضرت علی و دو فرزند گرانمایه اش را دید که آثار شدت گرسنگی از چهره هایشان نمایان است. به همراه آنان به خانه آمد و فاطمه را دید در حالیکه از شدت گرسنگی رنگ بر چهره نداشت، در محراب عبادت به راز و نیاز مشغول است.
در همین لحظات فرشته وحی فرود آمد و آیاتی از سوره انسان را بر پیامبر خواند: “... به یقین، نیکان از جام هایی می نوشند که با عطر خوشی آمیخته است.
چشمه ای که بندگان خاص خدا از آن می نوشند و آن را به هر جایی که می خواهند روان می سازند؛ چرا که آنان همواره در زندگی خویش به نذر خویشتن وفا می کنند و از روزی که شر و عذاب آن گسترده و همه جا را گرفته است، می ترسند.
آنان غذای خویش را در حالی که خود آن را دوست می دارند، به بینوا و یتیم و اسیر می خورانند و می گویند: ما شما را تنها برای خشنودی خدا غذا می خورانیم و از شما نه پاداشی می خواهیم و نه سپاسی.” (آیات ۵-۹ )
و بدین سان در این آیات، فاطمه همراه با همسر گرانقدر و فرزندان قهرمانش مصادیق شایسته ترین و وارسته ترین بندگان خدا و الگویی جاودانه برای همه مردمان در تمام عصرها و نسل ها می شود.
در پایان سالروز شهادت حضرت فاطمه (س) را خدمت شما عزیزان تسلیت می گوئیم و بر ساحت مقدس آن بانوی گرامی ، سلام و درود می فرستیم ، چرا که پیامبر خطاب به فاطمه فرمود : دخترم کسی که بر تو درود بفرستد ، خداوند او را می آمرزد و در بهشت ، در هر کجا که باشم ، به من ملحق می کند .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ صَلِّ عَلَى الْبَتُولِ الطَّاهِرَهِ الصِّدِّیقَهِ الْمَعْصُومَهِ التَّقِیَّهِ النَّقِیَّهِ الرَّضِیَّهِ الْمَرْضِیَّهِ :خدایا درود فرست بر محمّد و اهل بیتش، و درود فرست بر بتول پاک، صدّیقه، معصومه، پرهیزکار، پاکیزه، خشنود از حق و خدا خشنود از او.
