روز جهانی ترجمه که هر سال در ۳۰ سپتامبر جشن گرفته می شود، به افتخار «سنت جروم» که انجیل را ترجمه کرد و محافظ مترجمین به حساب میآید، نامگذاری شده است. این روز، از سال ۱۹۵۳، توسط فدراسیون بینالمللی (FIT) ترجمه جشن گرفته شد، ولی از سال ۱۹۹۱، فدراسیون آن را به عنوان یک روز بینالمللی پیشنهاد کرد تا همبستگی جامعه مترجمین جهان را نشان دهد که پیشبرنده حرفه ترجمه در کشورهای مختلف خواهد بود.
فدراسیون هدف خود را از این اقدام ارج نهادن به مترجمان و تأکید بر اهمیت حرفه ترجمه اعلام کرد و این روز را انگیزهای برای مترجمان و مؤسسات ترجمه سراسر جهان دانست تا به غیرمترجمان و استفادهکنندگان خدمات ترجمه یادآور شوند که ترجمه، حرفه بسیار مهم و حیاتی در جهان امروز است. هر ساله در روز جهانی ترجمه گردهماییهایی در دانشگاهها و مؤسسات جهان با شرکت صاحبنظران و پژوهشگران ترجمه برگزار میشود.
استی جرم، کتاب مقدس عبری قوم یهود را مطالعه و آن را به زبان لاتین ترجمه کرد. «مارتین لوتر» عقاید او را نشناخت؛ اما با این وجود او نتوانست عظمت کار انجام شده را تکذیب کند. بدون اخلاق کاری قوی او، کتاب مقدس هرگز اینچنین دقیق ترجمه نمیشد و با مراجعه به کتابهای مقدس انگلیسی ممکن است که دریابیم که نسخه ترجمه کاملا با نسخه اصل متفاوت است.
«استی جرم» ممکن است بیشترین کار را روی کتاب مقدس انجام داده باشد اما وی تنها مترجم مهم نیست. مترجمان بیشماری هستند که راه درک ادبیات کلاسیک را هموار ساختهاند و این کار امروز همچنان ادامه دارد.
مفسران و مترجمان کارهای خیلی مهمی را برعهده دارند. آنها مسئول برقراری ارتباط بین مردم هستند و اینکه مردم را در اطلاعات هیجانآور و جدیدی که در گذشته تنها در دسترس یک طبقه خاص فرهنگی بود شریک سازند. کار مترجمان میتواند در روابط بین کشورهای مختلف تأثیر بگذارد و حتی روند تاریخ را دگرگون کند.
ویژگیهای یک مترجم خوب
درباره یک مترجم خوب نظرات زیادی ارائه شده است. در نگاه اول به نظر میرسد که یک مترجم خوب باید به دو زبان تسلط کامل داشته باشد اما این به تنهایی کافی نیست. برخی، علاوه بر تسلط به دو زبان، بعضی مهارتها و ویژگیهای دیگر را نیز برای مترجم خوب برشمردهاند. برای نمونه ناباکوف میگوید:
استعداد نویسندگی مترجم باید در حدود استعداد کسی باشد که اثرش را ترجمه میکند.
اما متأسفانه چنانکه «جان دان» میگوید اکثر مترجمان ما کسانی هستند که چون نمیتوانند بنویسند به ترجمه روی میآورند.
کار مفسران و مترجمان پایانی ندارد. این کار هنوز با تلاش و سکوت هر روز در حال انجام است و اغلب بدون سپاس یا به رسمیت شناختن. روز جهانی ترجمه، توجه را به این حرفه جلب میکند و به مردم جهان فرصت میدهد تا از آنهایی که خود را اینچنین وقف ما کردهاند تشکر کنند. روز جهانی ترجمه تقدیم همه شما مترجمان.
در همین روز:
- صدور دستور ساخت قلعه و بنای حصار شهر تبریز توسط «شاه عباس اول» (۱۰۱۴ قمری)
- ورود قزاقان روسی به تبریز (۱۳۳۸ قمری)
- درگذشت «ستارخان» سردار ملی (۱۳۳۲ قمری)
- کشف سرزمین نیکاراگوئه در آمریکای مرکزی توسط دریانوردان اسپانیا (۱۵۱۲ میلادی)
- تصرف شهرهای دمشق و حلب توسط انگلیس در جریان جنگ جهانی اول (۱۹۱۸ میلادی)
- پایان کنفرانس تاریخی مونیخ در آلمان قبل از جنگ جهانی دوم (۱۹۳۸ میلادی)
- روز ملی و استقلال «بوتسوانا» از استعمار انگلستان (۱۹۶۶ میلادی)
- روز جهانی ناشنوایان
- ثبت جهانی نوروز به عنوان میراث غیر ملموس جهانی، توسط سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد. (۲۰۰۹ میلادی)