رسانه ۷ – در این ماه برنامه غذایی شیرخوار متنوع‌تر و قوام غذاها بیشتر می‌شود. مثلاً میتوان انواع سوپ‌‌های غلیظ‌تر از قبل را (به غلظت حلیم) با استفاده از گوشت و انواع سبزی‌‌های نشاسته‌ای مانند سیب‌زمینی، کدو حلوایی، نخود فرنگی (نخود سبز) و نیز پوره انواع سبزی‌‌های گفته شده را تهیه کرد.
زرده تخم‌مرغ، جگر، ماست، پنیر پاستوریزه کم نمک، خرما، میوه یا آب میوه نیز در این ماه به برنامه غذایی شیرخوار اضافه می‌شود و او در اواخر ۸ ماهگی می‌تواند از غذاهای انگشتی استفاده نماید.
دفعات تغذیه و مقدار غذا
دفعات تغذیه سه بار در روز است و اگر شیرخوار بیشتر میل داشت یک یا دو میان وعده نیز اضافه می‌شود مشروط بر این که از مقار و دفعات خودش شیر مادر کم نشود.
مقدار غذا بستگی به میل شیرخوار دارد که معمولاً تا ۱۰ قاشق مرباخوری در هر وعده است و تا پایان ماه هشتم می‌تواند به ۱۵ قاشق مرباخوری برسد.
* برای کودکانی که خوب رشد نمی‌‌کنند میتوان همزمان با افزایش دفعات تغذیه با شیر مادر، دفعات غذا خوردن و انرژی غذای کمکی را هم بیشتر کرد.
* کودانی که هم شیر مادر را خیلی خوب می‌خورند و هم اشتها و تقاضای بیشتری برای غذا خوردن دارند در صورتی که براساس منحنی رشد، چاق نباشند دادن غذای بیشتر حداکثر ۲۰ قاشق مرباخوری در هر وعده اشکالی ندارد.
برنامه غذایی شیرخوار در ماه هشتم
هفته اول ماه هشتم:
ضمن ادامه برنامه قبل، زرده تخم‌مرغ پخته و سفت شده هم به برنامه غذایی شیرخوار اضافه می‌شود. بعد از پختن تخم‌مرغ، زرده سفت شده را از سفیده جدا کرده و روز اول به اندازه یک نخود از زرده تخم‌مرغ را برداشته با کمی شیر مادر یا آب جوشیده شده، نرم نموده و به شیرخوار می‌دهند.
هر روز صبح علاوه بر دادن فرنی یا حریره، مقدار زرده تخم‌مرغ به تدریج اضافه می‌شود تا ظرف ده روز به یک زرده کامل برسد. از آن به بعد، هر روز نصف زرده تخم‌مرغ به کودک داده می‌شود. در صورتی که رشد کودک کند باشد یا گوشت در برنامه غذایی او وجود نداشته و یا کودک به خوردن تخم‌مرغ مشتاق و به خوردن غذاهای دیگر اشتیاق زیادی نشان ندهد میتوان هر روز یک زرده پخته شده تخم‌مرغ را همراه با فرنی یا حریره بادام یا پوره سبزی به کودک داد.
چنانچه کودک از خوردن زرده سفت شده تخم‌مرغ امتناع کند میتوان آن را در سوپ وعده ظهر او رنده نمود یا زرده تخم‌مرغ پخته شده را در مقدار کمی شیر، رنده کرده و در کره یا روغن زیتون که داغ شده است ریخت و آنرا مرتب به هم زد.
تهیه زرده تخم‌مرغ به صورت نیمرو اشکالی ندارد به شرط این که زرده را اول کاملاً به هم بزنند و در روغنی که داغ شده است بریزند و تا زمانی که خود را می‌گیرد آنرا به هم بزنند.
دادن زرده تخم‌مرغ به شیرخوار به صورت عسلی توصیه نمیشود.
توجه:
تخم‌مرغ را پس از شستن باید در یک قابلمه کوچک و در آب معمولی قرار داد به طوری که آب روی آن را بپوشاند سپس روی اجاق گذاشت. پس از به جوش آمدن آب، بهتر است جوشیدن به مدت ۱۵ دقیقه دیگر ادامه یابد تا زرده تخم‌مرغ کاملاً سفت شود و میکروب‌‌های بیماری زای آن از بین بروند.
هفته دوم ماه هشتم به بعد:
* توصیه می‌شود در تهیه سوپ کودک هفته‌ای یک بار به جای گوشت از جگر سالم گوسفند استفاده شود. (استفاده از جگر گوسفند به صورت کباب شده مجاز نیست).
* با اضافه کردن بلغور جو یا حبوبات (عدس و ماش که هضم آسان‌‌تری دارند) میتوان تنوع و غلظت سوپ را میتوان بیشتر کرد و برای کودک آش‌‌های خوشمزه تهیه نمود. هم چنین اضافه کردن عدس یا ماش جوانه زده به سوپ، پوره یا فرنی، ارزش غذایی آن را بیشتر می‌کند.
* از اواسط ماه هشتم به بعد علاوه بر پوره سبزی میتوان میوه‌‌های رسیده و نرم مانند سیب، گلابی، هلو، زردآلو، انبه، گرمک، طالبی، آلو، هندوانه و موز سالم و رسیده را به تدریج به برنامه غذایی شیرخوار اضافه نمود.
با شروع هر یک از مواد غذایی جدید باید مراقب بروز علائم حساسیت و یا عوارض آن بود.
آب میوه طبیعی از میوه‌‌های مجاز که در منزل و با رعایت اصول بهداشتی تهیه می‌شود به اندازه ۶ تا ۱۲ قاشق مرباخوری (۳۰ تا ۶۰ سی‌سی) در روز اشکالی ندارد که توصیه می‌شود یا لیوان یا فنجان نشکن داده شود.
* ماست ماده غذایی بسیار مفیدی است که اکثر شیرخواران آن را دوست دارند برای این که شیرخوار با طعم ماست آشنا شود بهتر است ماست را جدا از غذا به او داد ولی اگر کودک دوست دارد غذا را با ماست بخورد مانعی ندارد. شروع ماست نیز با یک قاشق مرباخوری است و مقدار آن را میتوان به تدریج و برحسب تمایل کودک، اضافه نمود.
برای تنوع بیشتر و افزایش کیفیت غذایی سوپ، توصیه می‌شود پنیر پاستوریزه کم نمک* را ریز یا رنه کرده به سوپ کودک اضافه نمایند.
بعد از غذا، دادن یک یا دو خرما یا رطب که پوست و هسته آن گرفته شده باشد تنها یا همراه با ماست به عنوان دسر برای کودک بسیار مفید و لذت بخش است.
غذاهای انگشتی:
همان طور که گفته شد از اواخر ۸ ماهگی به بعد کودک قادر است مواد غذایی را با انگشت خود بردارد و به دهان ببرد. این کار که تغذیه با انگشت نام دارد سبب تشویق کودک به عمل جویدن و تغذیه توسط خود او می‌گردد.
تغذیه با انگشت خود کودک از هر دو جنبه، چه تکاملی چه تغذیه‌ای مهم بوده و باید سعی شود غذای کودک با غلظت درست و مناسب سن او تهیه و یا روش صحیح به او عرضه شود.
غذاهای انگشتی مورد استفاده در این ماه عبارتند از:
تکه‌‌های کوچک هویج، سیب‌زمینی، کرفس، نخودفرنگی و باقلا سبز، عدس، تکه‌‌های گوشت بدون چربی یا کوفته قلقلی که کاملاً پخته شده و با پشت قاشق له شده باشند. برای نرم کردن همه آنها میتوان از کمی کره یا خامه هم استفاده کرد.
تکه‌هایی از میوه‌‌های رسیده و سالم فصل مانند سیب، هلو، طالبی، گرمک، گلابی و موز هم مناسب هستند.
توصیه می‌شود هنگام خوردن غذاهای انگشتی، حتماً مادر یا مراقب شیرخوار حضور داشته باشد و خوردن کودک را زیر نظر بگیرد.
دکتر سلطان زاده
