رسانه ۷: طبیعی است که در شرایط اضطراب برانگیز یا وقتی که مشغول فعالیت شدید ورزشی هستید دست‌های‌تان عرق کنند، اما اگر دست‌ها و پاهای‌تان اغلب عرقی هستند و از این بابت زجر می‌کشید و حتی نمی‌توانید کفش‌های چرمی بپوشید، چون پاهای‌تان سُر می‌خورند، پس ممکن است دچار هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد باشید.
عرق کردن برای بدن خوب است و شیوه‌ای است که بدن خودش را خنک می‌کند تا دچار گرما زدگی نشوید. اما در مورد هایپرهیدروزیس، غدد تعریق شما از سیستم عصبی‌تان پیام دریافت می‌کنند که بیش از اندازه فعال شوند. در این شرایط غدد تعریق به خودی خود طبیعی‌اند و ایرادی ندارند، اما زیاد فعالیت می‌کنند و این فعالیت، واکنشی شدید نسبت به استرس‌های طبیعی است.
شاید اسم هایپرهیدروزیس را نشنیده باشید، اما دچارش باشید. افرادی که مبتلا به هایپرهیدروزیس هستند خیلی عرق می‌کنند. در برخی از افراد ممکن است میزان تعریق، چهار تا پنج برابر بیشتر از حد معمول باشد.
تفاوت میان تعریق طبیعی دست و پا و هایپرهیدروزیس چیست؟
عواملی مانند گرما و ورزش می‌توانند باعث شوند مدام عرق کنید، اما تعریق بیش از حدی که ناشی از هایپرهیدروزیس است می‌تواند بدون هیچ محرک و دلیلی روی بدهد.
هایپرهیدروزیس دو نوع دارد: اولیه و ثانویه
هایپرهیدروزیس اولیه، تعریق زیادی است که نمی‌توان آن را به چیز دیگری ربط دارد مثلا یک بیماری دیگر یا مصرف دارو. علائم هایپرهیدروزیس اولیه شامل موارد زیر می‌شوند:
- فقط قسمت‌های خاصی از بدن‌تان عرق می‌کند مثلا پیشانی، زیربغل و یا کف دست‌ها و پا‌ها.
- هر دو سمت بدن‌تان عرق می‌کند.
- وقتی در خواب هستید زیاد عرق نمی‌کنید.
- دست کم یک بار در هفته دچار تعریق زیاد می‌شوید.
- اولین بار در دوران کودکی یا نوجوانی این میزان از تعریق را تجربه کردید.
تعریق زیاد دست و پا می‌تواند ناشی از هایپرهیدروزیس ثانویه هم باشد که معمولا عواملی مانند یک بیماری (مثلا دیابت یا عارضه‌ی یائسگی) در آن دخیل‌اند. هایپرهیدروزیس ثانویه از عوارض جانبی مصرف یک داروی خاص نیز می‌تواند باشد. برخی از علائم هایپرهیدروزیس ثانویه شامل موارد زیر می‌شود:
- تعریق در قسمت‌های بزرگ‌تر بدن یا گاهی در تمام بدن روی می‌دهد.
- وقتی در خواب هستید زیاد عرق می‌کنید.
- اولین بار در دوران بزرگسالی چنین تعریقی را تجربه کرده‌اید.
دیگر علت‌های هایپرهیدروزیس ثانویه می‌توان آسیب‌های نخاعی، مصرف الکل، دیابت، نقرس، بیماری قلبی، چاقی، پُرکاری تیروئید، بیماری پارکینسون، بارداری، نارسایی تنفسی، شینگلز، برخی از عفونت‌ها، برخی از سرطان‌ها، و اعتیاد به مواد مخدر دانست.
عرق زیاد علاوه بر اینکه غیرطبیعی است تاثیرات جسمی و روانی نیز دارد
هایپرهیدروزیس می‌تواند اثرات هیجانی و اجتماعی و حتی حرفه‌ای جدی بر زندگی فرد بگذارد مثلا اگر در محل کارتان دست‌های‌تان زیاد عرق کنند و مجبور باشید مدام دست‌های‌تان را به لباس‌تان بمالید یا دستمال کاغذی در دست بگیرید چگونه می‌توانید کارتان را راحت انجام دهید؟ افرادی که دچار هایپرهیدروزیس هستند معمولا دچار افسردگی، انزوا و کاهش اعتماد بنفس می‌شوند.
تعریق زیاد بر پوست‌تان نیز اثر می‌گذارد و سبب حساس شدن، عفونت و تخریب پوست می‌شود.
دردسر‌های عرق زیاد دست‌ها و پا‌ها
- مشکلات پوستی مانند عفونت‌های قارچی یا باکتریایی.
- نگرانی از لک شدن لباس.
- عدم تمایل به دست دادن با دیگران.
- کناره گیری از دیگران که می‌تواند سبب انزوا و افسردگی شود.
- ایجاد اضطراب بیشتر مثلا از این بابت که فرد نمی‌تواند به راحتی خودکار به دست بگیرد و بنویسد.
- بیشتر ساعات روز دچار تعریق و مشغول رسیدگی به پیامد‌های آن بودن مثلا لباس عوض کردن، خشک کردن دست‌ها یا دستمال و اجبارا لباس‌های تیره رنگ پوشیدن.
- نگرانی مداوم نسبت به بوی بدن
آیا عرق کردن دست‌ها و پا‌های ممکن است ژنتیکی باشد؟
اگر دست‌ها و پاهای‌تان مدام عرق می‌کنند ممکن است چند ژن بد را به ارث برده باشید. عرق بیش از حد دست و پا می‌تواند در حالتی به شما به ارث رسیده باشد که والدین‌تان هرگز دچار این مشکل نبوده و نیستند. طبق گزارشات، دو سوم افرادی که دچار هایپرهیدروزیس هستند، سابقه‌ی این بیماری را در خانواده دارند.
درمان‌های پزشکی هایپرهیدروزیس یا عرق دست و پا
متخصص پوست ممکن است درمان‌های زیر را به شما توصیه کند:
یونتوفروسیس: دست‌ها و پا‌ها در مخزنی از آب سرد غوطه ور می‌شوند و سپس یک ابزار خاص بدو درد، جریان برق ضعیفی را از آب عبور می‌دهد. بیشتر بیماران به دو تا چهار جلسه درمانی ۲۰ تا ۳۰ دقیقه‌ای نیاز دارند.
تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس، عصب‌هایی را که تحریک کننده‌ی غدد تعریق هستند از کار می‌اندازد. شاید لازم باشد چند بار تزریق بوتاکس صورت بگیرد تا درمان نتیجه بخش باشد.
دارو‌های آنتی کولینرژیک: این دسته از داروها، انتقال پیام‌های عصبی پاراسمپاتیک را مهار می‌کنند. بیماران معمولا بعد از تقریبا دو هفته شروع درمان، شاهد بهتر شدن عارضه‌ی هایپرهیدروزیس خود خواهند بود.
اندوسکوپیک توراسیک سیمپاتکتومی: این شیوه‌ی جراحی فقط در موارد شدید توصیه می‌شود، یعنی در مواردی که سایر راهکار‌های درمانی موثر نبوده باشند. عصب‌های ناقل پیام‌های عصبی به غدد تعریق در این شیوه قطع می‌شوند.
آیا رژیم غذایی نیز بر عرق دست و پا موثر است؟
آیا می‌دانستید که رژیم غذایی‌تان نیز می‌تواند بر تعریق دست‌ها و پاهای‌تان اثر بگذارد؟ برخی از غذا‌ها عرق‌تان را تشدید می‌کنند و برخی دیگر از شدت تعریق‌تان می‌کاهند. یک رژیم غذایی سالم باعث حفظ تعادل مواد مغذی در بدن می‌شود، اما یک رژیم غذایی ناسالم این تعادل را به هم می‌زند و هم از نظر جسمی و هم از جنبه‌ی روحی و هیجانی تبعات منفی دارد. عدم تعادل مواد مغذی در بدن منجر به بیماری‌های مزمن، افزایش وزن، اضطراب و البته تعریق زیاد می‌شود.
رعایت نکات ساده‌ای مانند اجتناب از مصرف کافئین زیاد و نوشابه‌های الکلی و غذا‌های تند و ادویه دار و چرب و غذا‌های فرآوری شده در کاهش تعریق‌تان موثرند. همه‌ی موارد گفته شده می‌توانند دمای بدن و ضربان قلب را بالا ببرند و وقتی دمای بدن بالا برود، مجبور است بیشتر عرق کند تا شما را خنک نگه دارد. بیشتر از غذا‌های سالم مانند غلات کامل و مغز‌ها استفاده کنید. ویتامین B و D نیز برای ایجاد تعادل مواد مغذی در بدن مفیدند.
آیا ورزش منظم کمکی به کاهش عرق دست و پا می‌کند؟
شاید توصیه به ورزش منظم برای کاهش تعریق عجیب به نظر برسد، چون بدون شک وقتی ورزش و فعالیت می‌کنید عرق می‌کنید. اما مسئله این است که وقتی ورزش می‌کنید با فشاری که به بدن‌تان وارد می‌شود و دمای بدن هنگام ورزش بالا می‌رود، دمای کلی بدن در سایر زمان‌ها کاهش می‌یابد در نتیجه بدن‌تان مجبور نیست زیاد عرق کند. خوب است پنج روز در هفته ۳۰ دقیقه ورزش کنید. اگر دوست ندارید باشگاه بروید می‌توانید پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید.
درمان‌های خانگی عرق کف دست و پا
جوش شیرین
جوش شیرین ذاتا قلیایی است و می‌تواند درمان موثری برای عرق کف دست‌ها و پا‌ها باشد. دو تا سه قاشق غذاخوری جوش شیرین را با آب گرم مخلوط کرده و دست‌ها و پا‌های خود را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در آن قرار دهید. دست‌ها و پا‌ها را در این ترکیب به هم بمالید و سپس آن‌ها را خشک کنید.
گلاب
گلاب ارگانیک تهیه کنید. یک تکه پنبه را به گلاب آغشته کرده و به دست‌ها و پاهای‌تان بمالید. گلاب خاصیت خنک کنندگی روی پوست دارد.
آب سرد
دست‌ها و پا‌های عرقی‌تان را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در ظرفی از آب سرد بگذارید. این شیوه هر چند بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما تاثیرگذاری‌اش زیاد است.
نشاسته ذرت
نشاسته ذرت کمک می‌کند تا پوست‌تان خشک بماند. البته پودر تالک نیز همین کار را می‌کند. کافیست کف دست‌ها و پاهای‌تان را به نشاسته ذرت یا پودر تالک آغشته کنید. توصیه می‌کنیم نوع بدون بوی پودر تالک را انتخاب کنید، چون طبیعی‌تر است و استفاده‌ی مکرر از آن بی ضررتر خواهد بود.
لیموترش
از لیموترش به دو روش می‌توانید برای کاهش عرق دست‌ها و پاهای‌تان استفاده کنید:. پوست لیموترش و پرتقال را خشک کنید و بعد از اینکه کاملا تُرد شدند آن‌ها را به شکل پودر درآورید. این پودر را روی دست‌ها و پاهای‌تان بپاشید. پودر پوست پرتقال و لیموترش را در ظرفی در بسته نگه دارید.. آبلیمو را با نمک مخلوط کرده و آن را به دست‌های‌تان بمالید. بعد از اینکه خشک شد دست‌ها را بشویید.
چای کیسه‌ای
چای سیاه کیسه‌ای خیس شده خاصیت ضد تعریق دارد و می‌توانید هر روز چند دقیقه آن را در دست‌های عرق کرده‌تان نگه دارید. همچنین می‌توانید از چای سیاه برای آب کشیدن دست‌ها و پاهای‌تان استفاده کنید. یک راه دیگر هم این است که سه یا چهار عدد چای کیسه‌ای را در آب داغ بگذارید و دست‌ها و پا‌های خود را هر روز سی دقیقه در آن قرار دهید.
سرکه سیب
سرکه سیب را به دست‌ها و پاهای‌تان بزنید و بگذارید تا خشک شود. سپس با آب بشویید. سرکه سیب منافذ پوست را جمع می‌کند و در نتیجه کمتر عرق خواهید کرد. هر روز این کار را انجام دهید.
چوب صندل
از قدیم از خمیر چوب صندل روی پیشانی برای خنک کردن بدن استفاده می‌شده است. گفته می‌شود که چوب صندل، تعریق را کاهش می‌دهد و به دلیل همین ویژگی، راهکار موثری برای کمتر عرق کردن دست‌ها و پاهاست. پودر چوب صندل را با آب، آبلیمو و یا گلاب ترکیب کرده و خمیر درست کنید، آن را روی قسمت‌هایی از دست و پای‌تان که عرق می‌کند بگذارید، اجازه دهید خشک شود و سپس بشویید.
آب گوجه فرنگی
آب گوجه فرنگی نیز خاصیت خنک کنندگی روی بدن دارد و به کاهش عرق کمک می‌کند. هر روز آب گوجه فرنگی بنوشید یا دست‌ها و پاهای‌تان را در آب گوجه فرنگی قرار دهید. آب گوجه فرنگی حاوی سدیم است و به خشک ماندن دست‌ها و پاهای‌تان کمک می‌کند.
روغن نارگیل
شاید برای‌تان عجیب به نظر برسد، اما می‌توانید به دست‌ها و پاهای‌تان روغن نارگیل بزنید تا کمتر عرق کنند. روغن نارگیل پوست را مرطوب نگه می‌دارد و همزمان باعث کاهش تعریق می‌شود. روغن نارگیل، باکتری‌هایی ر که سبب عرق و بوی عرق می‌شوند از بین می‌برد و با رایحه‌ی خوشی که دارد حس خوبی به شما می‌دهد. بعد از دوش گرفتن مقدار کمی از روغن نارگیل به قسمت‌هایی که عرق می‌کند بزنید. فقط مواظب باشید لباس‌تان لک نشود!
دستمال الکلی
اگر نیاز به یک راه چاره فوری برای دست‌های خیس از عرق‌تان دارید، دستمال‌های حاوی الکل تهیه کرده و همیشه دم دست‌تان داشته باشید تا هر وقت لازم شد آن را به دست‌های‌تان بمالید. الکل، قابض است و اگر به صورت موضعی مصرف شود می‌تواند دست‌های‌تان را موقتا خشک نگه دارد.
گل سرشور
گل سرشور خاصیت آرامبخشی و خنک کنندگی روی بدن دارد، مخصوصا در فصل تابستان. گل سرشور را می‌توانید ۱۵ دقیقه روی دست‌ها و پاهای‌تان بگذارید و سپس بشویید. گل سرشور لایه‌ای طبیعی از املاح روی غدد تعریق دست‌ها و پاهای‌تان قرار می‌دهد و از فعالیت‌شان می‌کاهد.
سیب زمینی
سیب زمینی برای کاهش عرق زیادی عالیست. چند برش از سیب زمینی بردارید و آن‌ها را به دست‌ها و پاهای‌تان بمالید، چند دقیقه ادامه دهید و سپس آب بکشید. آب سیب زمینی هم همین خاصیت را دارد.
مریم گلی
مریم گلی نیز یکی از بهترین راهکار‌ها برای کاهش عرق دست و پاست. چای مریم گلی خاصیت ضد تعریق دارد. یک قاشق غذاخوری مریم گلی را در فنجانی آب جوش بریزید و اجازه دهید پنج دقیقه دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و به آن آبلیمو بزنید تا خوش طعم ود. صبح ناشتا یا شب قبل از خواب این چای را بنوشید. می‌توانید در سالادهای‌تان نیز از مریم گلی استفاده کنید یا اینکه پاهای‌تان ۲۰ دقیقه را در ترکیبی از پودر مریم گلی و آب قرار دهید.
بابونه
گیاه بابونه قابض و ضد باکتری است که باعث می‌شود درمان بسیار خوبی برای تعریق دست و پا باشد. یک قاشق چایخوری گیاه بابونه را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه دهید پنج دقیقه دم بکشد. این دمنوش را مرتبا بنوشید. می‌توانید پنبه‌ای را به چای بابونه آغشته کرده و به دست و پای‌تان بزنید. همچنین می‌توانید چند قطره عصاره بابونه به آب گرم اضافه کرده و دست‌ها و پا‌ها را در آن قرار دهید.
توجه: اگر دارو مصرف می‌کنید (مثلا داروی رقیق کننده‌ی خون)، پیش از مصرف بابونه به هر شکلی اول با پزشک خود مشورت کنید.
باید‌ها و نباید‌ها برای عرق دست و پا
- همیشه یک دستمال یا حوله نخی کوچک با خود داشته باشید تا بتوانید هر وقت لازم شد از آن استفاده کنید.
- همیشه لباس‌های نخی و سبک بپوشید.
- سبزیجات برگ دار سبز زیاد مصرف کنید.
- جوراب‌های‌تان را بعد از هر بار استفاده عوض کنید و بشویید.
- دست‌های‌تان را مکررا با آب و صابون بشویید.
- قبل از پوشیدن کفش به پاهای‌تان کمی پودر بزنید.
- غذا‌های ادویه دار و بسیار شیرین نخورید.
- به دست‌ها و پاهای‌تان وازلین نزنید.
- پیاز و سیر و ادویه کاری زیاد مصرف نکنید.
- از مصرف زیاد کافئین خودداری کنید.
- لباس‌هایی با الیاف مصنوعی نپوشید.
منابع: self ،medicalnewstoday ،timesofindia.indiatimes ،sweatblock ،homeremedyhacks
آخرین اخبار سلامت را در سایت خبری-تحلیلی رسانه ۷ بخوانید.
