ترش تره یک غذای شمالی است.

مواد لازم:

اسفناج، برگ چغندر، گشنیز، تره، جعفری، شوید (مقدار اسفناج ازهمه بیشتر باشد) ۱ کیلو
برنج ۲ قاشق غذاخوری
آب ۱ پیمانه
آب غوره یا آب نارنج ۱ تا ۱/۵ لیوان
نعنا وخالواش تازه ۱ پیمانه
سیر ۱ بوتهٔ کوچک
نمک، فلفل، دارچین و زردچوبه به دلخواه
روغن ۱/۲ پیمانه
تخم مرغ ۲ تا۳ عدد

طرز تهیه:

سبزی‌ها را پاک کنید و بشویید. پس از اینکه کمی آب آنها رفت، همه را خرد کنید، ولی لازم نیست خیلی ریز شود.

برنج را بشویید و مدت کمی خیس کنید. برنج و سبزی‌های خرد شده را در قابلمه‌ای با ظرفیت مناسب یا در ظرف سنتی گیلان به نام گمج بریزید و با یک پیمانه آب بپزید.

بعداز پختن سبزی، چاشنی این غذا یعنی آب غوره یا آب نارنج را اضافه کنید و صبر کنید تا کمی با هم بجوشند. اگر ترشی غذا کم بود، باز هم به آن چاشنی اضافه کنید تا به اندازه کافی و دلخواه ترش شود.

نعنا، خالواش وسیر پوست کنده را خرد کنید و در تابه‌ای همراه نمک، فلفل، دارچین وزردچوبه در روغن فراوان، کمی سرخ کنید. این مخلوط را به سبزی و برنج پخته اضافه کنید تا با هم بپزند.

تخم مرغ‌ها را درظرفی بشکنید و با چنگال کمی بزنید. سپس تخم مرغ‌ها را روی مخلوط سبزی‌ها و برنج بریزید.

زمانی که تخم مرغ‌ها پخت، خورش را هم بزنید وبه آن فلفل و دارچین بیفزایید. وقتی همه مواد خوب پخت وخورش به روغن افتاد، غذا آماده است.

نکته:

۱- به جای آب غوره و آب نارنج می‌توان از آب انار ترش هم استفاده کرد، ولی دراین صورت رنگ خورش تیره می‌شود.

۲-برای پوست کندن سیر کمی آن را در آب سرد بگذارید تا پوست آن به راحتی جدا شود و بعد با چاقو یا هر وسیله دیگری آن را خرد و له کنید.

۳-خالواش نوعی سبزی معطر و محلی است که باید در سفرهایتان از استان گیلان تهیه کنید.

۴-اگر از نعنا و خالواش خشک استفاده می‌کنید، کمی آنها را خیس کنید وبعد با سیر سرخ کنید.

کال کباب یک غذای اشتها آور شمالی است که از بادنجان، آب انار ترش، سبزی، سیر و مغز گردو درست می‌شود.

کال کباب را با کته و ماهی شور سرو می‌کنند. بعضی‌ها هم از آن به جای ترشی در کنار سایر غذاها استفاده می‌کنند.

اگر بخواهید این غذا را برای دو نفر درست کنید؛ باید به شرح زیر عمل کنید:

مواد لازم:

بادنجان درشت……….. ۴ عدد
آب انار ترش یا آب غوره یا دانه انار………. نیم فنجان
سبزی، نعناع و خلواش (خنش) و شوشاق ریز شده تازه یا خشک ………… ۱ قاشق غذاخوری
(سبزی‌های معطری مثل خلواش و شوشاق خاص شمال ایران است و همه جا نیست. بنابراین می‌توانید به جای آن‌ها از نعناع استفاده کنید)
سیر………. نیم بوته
نمک و فلفل………. به اندازه کافی
مغز گردوی ساییده شده……….. ۷۵ گرم

طرز تهیه:

بادنجان‌ها را از وسط چاک دهید و روی آتش زغال یا در فر (۳۵۰ درجه) کباب کنید. برای اینکه بادنجان‌ها نسوزد و در عین حال خوب بپزد آن‌ها را بچرخانید.

بعد باید پوست بادنجان‌ها را بگیرید. برای این‌کار اگر آن‌ها را در آب سرد قرار دهید، پوستشان را می‌توانید به راحتی جدا کنید.

اگر بادنجان‌ها تخم دارند آن‌ها را جدا کنید.

سپس گوشت بادنجان‌ها را با گوشت‌کوب له کنید.

حالا نوبت سیرهاست. سیرها را هم بکوبید.

بروید سراغ سبزی‌هایی که شسته‌اید و آبش رفته است. سبزی‌ها را هم کاملا خرد کنید و بعد بادنجان‌ها، سیر، سبزی، نمک، فلفل، آب انار (یا آب غوره یا دانه انار) و مغز گردو را با هم مخلوط کنید.

ماهی گردبیج از غذاهای سنتی گیلان است.

مواد لازم:

ماهی سفید بزرگ _ ۱ عدد
سبزی‌های معطر: نعناع، خنش (خلواش), چوچاق _ یک دسته
رب انار _ ۲ قاشق غذاخوری
مغزگردو _ ۲۰۰ گرم
نمک و فلفل و گلپر _ به اندازه کافی

طرز تهیه:

مغز گردو را با سبزی می سائیم یا چرخ می کنیم، مغز گردو و سبزی را با رب انار و گلپر و نمک و فلفل مخلوط می کنیم. آنگاه روی سطح ماهی ک می کارد می کشیم. باله‌های ماهی را با قیچی می گیریم، داخل گوش‌های ماهی را خالی می کنیم.

شکم ماهی را یک چاک کوچک می‌دهیم، محتویات شکم ماهی را خارج می کنیم. بعد ماهی را تمیز می شوئیم و می گذاریم در صافی بماند تا آبش برود. سپس داخل شکم ماهی را از مایه مغز گردو و سبزی که حاضر کرده‌ایم پر می کنیم.

دو لبه شکم ماهی را جفت می کنیم و با نخ و سوزن بخیه می‌زنیم. سپس سر و دم ماهی را بهم می‌آوریم و ماهی را گرد کرده در یک قابلمه مناسب قرار می دهیم و زیر و روی آن آتش زغال ریخته و ماهی را در حرارت ملایم می‌پزیم.

امروزه این خوراک ماهی را نیز می توان در فر به طریق آسان تر طبخ نمود. یعنی بعداز آنکه شکم ماهی را پر کردیم و دوختیم سینی فر را کمی چرب می‌کنیم، کمی آرد می‌پاشیم و ماهی را از پهلو روی سینی قرار می‌دهیم.

در طبقه وسط فر با حرارت ۳۵۰ درجه به مدت یکساعت و نیم می‌پزیم. در این فاصله مقداری سس متشکل از آب انار و یک قاشق کره آب کرده و زعفران روی آن می‌دهیم تا ماهی خوشرنگ شود.

ماهی مالاتا یا ماهی فیویج از غذاهای محلی گیلان است. این غذا یکی از غذاهای سنتی بسیار قدیمی رایج در حوزه شمال شرقی کشور از شهرهای آستانه اشرفیه در گیلان تا رامسر در مازندران بوده که مبدأ آن شهر رودسر در گیلان می‌باشد.

مالاتای ترش با نام محلی “ماهی مالاتا” در گذشته صرفاً از ماهی سفید تهیه می‌شد ولی در حال حاضر آن را از انواع ماهیان درشت اندام دریای خزر مثل ماهی سفید، کفال، سوف و کپور دریایی و حتی ماهیان پرورشی گرمابی مثل کپور معمولی، آمور و کپور نقره‌ای تهیه می‌کنند.

دستور شماره یک

ماهی مالاتا (ورژن گیلانی) (غذای محلی چاف و چمخاله)

ماهی سفید رو از پشت باز کنید و به شکم بخوابونید. یعنی در واقع دو قسمت شکم هم سطح با ستون مهره‌ها قرار میگیره . . بعد ماهی رو بگذارید توی توری کباب (یا مالابیج چوب) و ماهی رو روی آتش بگذارید هر از گاهی هم ماهی را پشت رو کرده تا کاملاً پخته شود. البته در حین کباب شدن ماهی می‌توانید مقداری آب نارنج تازه را به ماهی بزنید تا با آن پخته شود بعد از کباب شدن ماهی (البته باید دقت شود که ماهی سفید کمی دیر تر کباب می‌شود) آن را با چاشنی مخصوص که در پائین توضیح داده شده است میل نمائید.

بعد گردوی ساییده، رب انار، سبزی محلی (چوچاق که همون زولِنگ مازندرانی‌ها ست)، ادویه، نمک و فلفل رو با هم مخلوط کنید تا به شکل یک خمیر شل در بیاد نام این چاشنی مخصوص در شرق گیلان ” انار آغوز ” هست که با زیتون هم صرف می‌شود.
دستور شماره دو

مواد لازم:

ماهی سفید تازه کامل (۱۵۰۰- ۱۲۰۰ گرمی) ۱ عدد
گردوی سائیده ۵۰۰ گرم
رب انار ترش ۲ پیمانه
سبزیجات معطر سائیده یا چرخ شده ۵۰ گرم
سیر چرخ شده ۵- ۳ حبه
گلپر، نمک و فلفل به میزان لازم

طرز تهیه، روش پخت ماهی:

ابتدا ماهی سفید تازه به خوبی شسته شده و موکوس سطح بدن و ذرات شن از سطح بدن و داخل برانش‌های ماهی پاک می‌گردد. سپس ناحیه شکمی ماهی از آنال تا زیر حلق با یک چاقوی تیز برش داده شده و امعاء و احشاء ماهی خارج می‌گردد. درصورت وجود تخمدانهای رسیده در ماهی، آنرا می‌توان خارج نموده و در تهیه غذا مورد استفاده قرار داد. ماهی را مجدداً شسته و آنرا در داخل یک دیگ درب دار از ناحیه پشتی قرار می‌دهیم سپس نصف لیوان آب به آن اضافه نموده و در روی اجاق گاز با شعله متوسط بمدت ۳۰ دقیقه پخته تا گوشت عضلات کاملاً از ستون فقرات و پوست ماهی جدا شود. میزان پخت باید به حد لازم باشد زیرا در اثر پخت کم، عضلات بخوبی پخته نشده و علاوه بر مشکل جداسازی گوشت، بوی ضخم ماهی گرفته نخواهد شد. و درصورت پخت بیش از حد نیز علاوه بر سفت شدن عضلات، گوشت ماهی خرد و تکه‌تکه خواهد شد. پس از پختن ماهی و سرد شدن آن ماهی از دیگ خارج شده و عضلات یک تکه از ماهی به آرامی و با دقت از ستون فقرات و پوست جدا می‌گردد. در این مرحله می‌توان استخوانهای ناحیه شکمی و استخوانهای درشت عضلانی را نیز به آسانی بیرون کشید و فیله پخته شده کم استخوان تولید نمود. این عضلات پخته پاک شده را در سس مخصوص قرار می‌دهند.

روش تهیه سس مخصوص:

ابتدا گردوی سائیده را در یک کاسه بزرگ ریخته و ۲- ۱ لیوان آب ولرم به آن اضافه می‌کنیم. گردو را در آب حل کرده تا مخلوط غلیظی بدست آید. در ادامه به ترتیب رب انار ترش، سیر چرخ کرده، سبزیجات خرد شده و ادویه جات و نمک و فلفل را به آن اضافه کرده و هم می‌زنیم تا سس یکنواخت و رقیقی بدست آید.

برای آماده‌سازی ماهی مالاتا نیز ابتدا عضلات پخته ماهی را در یک ظرف عمیق چیده و سس رقیق را بر روی آن می‌ریزیم تا تمامی سطح ماهیه با سس اشغال گردد. سپس ظرف را بمدت ۶- ۴ ساعت در یخچال قرار داده تا سس به خورد ماهی برود. مالاتای ترش با نام محلی “ماهی مالاتا” یک غذای سرد بوده که معمولاً با برنج آبکش یا کته، ترب محلی، اشپل ماهی، باقلای مازندرانی و ماست سرو می‌گردد.

مجی خورش یا خورش مجی یا خورش عدس شمالی یکی از غذاهای محلی استان گیلان و استان مازندران است.

طرز تهیه: مواد لازم برای چهار نفر:

عدس ۲۵۰ گرم سیب­زمینی دو عدد
مغز گردو یک پیمانه
تخم­مرغ دو عدد
پیاز متوسط چهار عدد
رُب اَنار سه قاشق سوپخوری
آب پنج پیمانه
نمک و فلفل سیاه به میزان لازم
زردچوبه به میزان لازم دارچین به میزان لازم

طرزتهیه: عدس را هم­راه سیب­زمینی، یک عدد پیاز خردشده و سه پیمانه آب بپزید. بعد از پخت، پوره کرده باقیمانده پیازها را سرخ نموده، در انتها زردچوبه به آن بیفزایید و سپس به مواد پوره­شده اضافه کنید. مغز گردو، رُب اَنار، نمک، فلفل سیاه، دارچین و دو پیمانه آب را به مواد پوره­شده اضافه نمایید. روی حرارتِ ملایم قرار دهید تا خورش غلیظ شود. در اواخر پخت، تخم­مرغ­ها را در آن بشکنید. وقتی سفت شد تخم­مرغ را می­توانید روی خورش پخته شده قرار دهید.

میرزاقاسمی یکی از غذاهای محلی استان گیلان و استان مازندران است.

دستور شماره یک

مواد لازم:

بادمجان متوسط: ۵ عدد
سیر: یک بوته
تخم مرغ: ۳ عدد
گوجه فرنگی: ۲ عدد
روغن و نمک و فلفل: به مقدار کافی

طرز تهیه:

بادنجان‌ها را داخل فر یا روی آتش کبابی می‌کنیم تا کاملا پخته شوند، سپس پوست آنها را کنده و سرهای آنرا می‌گیریم و بعد ساطوری می‌نماییم سپس گوجه فرنگی‌ها را در آب جوش ریخته و پوست آن را می‌گیریم و خرد می‌کنیم. سیر را کوبیده و داخل روغن داغی که در تابه و روی آتش است می‌ریزیم تا کمی سرخ شود. بعد بادنجان‌ها و گوجه فرنگی آماده شده را به تابه اضافه کرده و سرخ می‌نماییم به حدی که آب آنها کاملا” کشیده شود و به روغن بیفتد. کمی نمک و فلفل به آن می‌زنیم و مایه را در یک طرف تابه قرار می‌دهیم ودر طرف دیگر تابه تخم مرغها را شکسته و مخلوط می‌نماییم وبهم می‌زنیم تا کاملا” بسته شده و سرخ شود بعد بادنجانها و تخم مرغ‌ها را مخلوط می‌نماییم و میرزا قاسمی آماده شده را در دیس می‌کشیم.
دستور شماره دو

مواد لازم:

بادمجان شیرین و قلمی ۴ عدد
سیر تازه ۱ بوته و اگر تازه نبود نصف بوته
گوجه فرنگی رنده شده ۵ عدد
رب گوجه ۱/۲ ق غ
نمک و فلفل به میزان لازم
آب ۱ عدد لیموترش
تخم مرغ ۴ عدد
زردچوبه ۱ ق چ پر

طرز تهیه: اول بادمجون‌ها رو کباب کنین. انقدر باید روی آتیش بمونه که پوستش ذغال بشه و وقتی با یه سیخ چوبی داخلش کردین، خیلی راحت بره توی بادمجون. بعد بذارین کنار تا سرد بشه.

گوجه رو رنده کنین و سیر رو ساطوری کنین. ۱ استکان روغن زیتون داخل تابه بریزین و بذارین روی آتیش زیاد داغ نشه و بعد سیر ساطوری و زردچوبه رو اضافه کنین و ۱۰ ثانیه با حرارت متوسط تفت بدین و سریع بادمجون رو که پوستشو گرفتین و ساطوری کردین رو به موادتون اضافه کنین. بعد دوباره ۱ دقیقه تفت بدین و بعد پوره گوجه رو اضافه کنین و درشو بگذارین و زیرشو کمی بیارین پایین تا آبش کشیده بشه و بعد آب لیمو و رب رو بهش اضافه کنین و ۱ دقیقه تفت بدین دست آخر نمک فلفل رو اضافه کنین و بعد تخم مرغا رو روی مواد بشکنین و بدون اینکه هم بزنین درشو ببندین و زیرشو بیارین پایین تا تخم مرغا ببنده! بعدشم که تخم مرغا بست تکه‌تکه شون کنین و حاج آقا میرزا رو یه هم بزنین و بکشین توی ظرف و تزئینش کنین.

سیری در ایران