تا زمانی که کودک شما علائم نگران کننده‌ی دیگری نداشته باشد، شب ادراری کاملاً طبیعی است و لازم نیست درباره‌ی آن نگران باشید.
نکته‌ی مهمی که باید در مورد شب ادراری کودکان به خاطر بسپارید این است که این موضوع کاملاً غیر ارادی است و کودک شما نمی‌تواند آن را کنترل کند. خبر خوب این است که روش‌هایی وجود دارند که شما و پزشک کودک می‌توانید به او در حل این مشکل کمک کنید.
دلایل شب ادراری در کودکان
اینکه چرا بچه‌ها رختخواب خود را خیس می‌کنند، به طور قطعی مشخص نیست. در بیشتر بچه‌ها، شب ادراری یک مرحله‌ی نرمال از رشد بوده و احتمالاً به یک یا چند فاکتور زیر مرتبط است:
بدن کودک شما هنوز در حال رشد است. احتمال دارد که شب ادراری در کودک شما به این دلیل وجود داشته باشد که مثانه، سیستم عصبی و مغز او هنوز در حال تکامل است. به همان اندازه که نمی‌توانید زمان دندان درآوردن کودک را کنترل کنید، در رشد فیزیکی مورد نیاز برای ادرار نکردن کودک در طول شب نیز کنترل و اختیاری ندارید.
فاکتورهای ژنتیکی. اگر هر کدام از والدین کودک در کودکی خود شب ادراری را تجربه کرده باشند، احتمال شب ادراری در آن کودک بیشتر می‌شود.
بدن کودک شما در طول شب ادرار زیادی تولید می‌کند. ممکن است بدن کودک هنوز مقدار کافی از هورمونی را که مقدار ادرار تولیدی در طول شب را کاهش می‌دهد، ایجاد نکرده باشد. با اینکه نوشیدن مقدار زیاد مایعات نزدیک به زمان خواب در این ماجرا نقش دارد، اما محدود کردن مایعات، مشکل شب ادراری در کودکان را حل نمی‌کند.
کودک شما خیلی عمیق می‌خوابد. بعضی از بچه‌ها سخت‌تر از بچه‌های دیگر بیدار می‌شوند و در هنگامی که مغز سیگنال پر بودن مثانه را دریافت می‌کند، خواب بمانند.
برنامه‌ی منظم کودک شما به هم خورده است. شب ادراری در کودکان ممکن است به دلیل خستگی بیش از حد، بیماری خفیف یا احساس استرس در کودک اتفاق بیفتد. یک تغییر بزرگ در زندگی، مانند به دنیا آمدن یک فرزند تازه یا رفتن به مدرسه نیز ممکن است باعث ایجاد شب ادراری در کودکان شود.
یک وضعیت پزشکی عامل ایجاد این مسئله است. بیماری‌ها – که رایج‌ترین آنها یبوست یا عفونت دستگاه ادراری می‌باشند و به راحتی درمان می‌شوند- در بعضی موارد باعث ایجاد شب ادراری در کودکان می‌شوند. شب ادراری در کودکان همچنین می‌تواند علامت یک بیماری جدی‌تر مانند دیابت باشد اما این حالت شایع نیست. اگر کودک شما به غیر از شب ادراری دارای علامت نگران‌کننده‌ی دیگری است با پزشک او تماس بگیرید.
چه اتفاقی باید بیفتد تا کودک من بتواند ادرار خود را در طول شب نگه دارد؟
به یاد بیاورید که آموزش دستشویی رفتن به کودکان و از پوشک گرفتن آنها دارای دو نقطه‌ی عطف جداگانه بود: کنترل ادرار در طول روز و کنترل ادرار در طول شب. بیشتر بچه‌ها تا سن چهار سالگی می‌توانند ادرار خود را در طول روز نگه دارند اما خشک ماندن در طول شب ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها بیشتر از روز زمان ببرد.
ادرار نکردن در طول شب به این نیازمند است که مغز، عضلات و مثانه‌ی کودک شما کامل شده و با همکاری هم عمل کنند، این فرایند پیچیده‌تر از کنترل ادرار در طول روز است و به چندین پیشرفت فیزیکی از قبیل موارد زیر بستگی دارد:
- مثانه‌ی کودک شما باید فضای کافی برای ذخیره‌ی ادرار تولید شده در شب داشته باشد.
- بدن او باید هورمونی را تولید کند که برای کمتر کردن ادرار در طول شب نیاز است.
- عصب‌های متصل به مثانه‌ی کودک باید بتوانند سیگنال‌هایی آنقدر قوی به مغز بفرستند که مغز کودک را بیدار کند و به او بگوید که باید به دستشویی برود.
- عضلات کودک باید قادر باشند تا قبل از رسیدن به دستشویی، ادرار را نگه دارند.
شب ادراری در کودکان چه زمانی به پایان می‌رسد؟
نزدیک به ۹۰ درصد از کودکان به خودی خود تا سن ۷ سالگی بر شب ادراری غلبه می‌کنند. به همین دلیل است که بیشتر پزشکان معمولاً درمانی برای شب ادراری در کودکان، مانند هشدار شب ادراری را، برای کودکان زیر ۷ سال توصیه نمی‌کنند. تا زمانی که حداقل ۶ ماه از کنترل ادرار کودک در طول روز نگذشته باشد، خیلی زود است که انتظار داشته باشیم بتواند ادرار خود را در طول شب کنترل کند.
پوشک کردن مجدد در شب یا پوشاندن شورت آموزشی، می‌تواند فشار را از روی کودک برداشته و شانس رشد فیزیکی را قبل از تلاش دوباره برای از پوشک گرفتن به او بدهد. یک گزینه‌ی دیگر، زیرپوش‌های قابل شستشو یا یکبار مصرفی است که برای کودکانی که شب ادراری دارند، طراحی شده اند.
پیدا کردن بهترین محافظ برای کودک در طول شب ممکن است به آزمون و خطا نیاز داشته باشد و با بزرگتر شدن او ممکن است مجبور باشید راه حل خود را تغییر دهید.
برای کنترل شب ادراری در کودکان چه گام‌های عملی ممکن است؟
به محیط خواب کودک خود دقت کنید. آیا دستشویی خیلی از اتاق خواب او دور است؟ یا در منطقه‌ای از خانه است که در طول شب او را می‌ترساند؟ به آرامی از کودک خود بپرسید که آیا دلیلی دارد که او دلش نمی‌خواهد در طول شب به دستشویی برود؟
اگر کودک شما از تاریکی می‌ترسد، به او بگویید که اشکالی ندارد شما را برای دستشویی رفتن بیدار کند. همچنین می‌توانید نزدیک تخت او یک چراغ خواب بگذارید یا یکی از چراغ‌های خانه را در طول شب روشن بگذارید.
مراقب میزان نوشیدنی‌های کودک خود باشید. مهم است که کودکان مقدار آب کافی بنوشند. مقدار مایعات مورد نیاز کودک به عواملی مانند آب و هوا، چیزهایی که خورده‌اند و میزان فعالیت آنها بستگی دارد. این موضوع که محدود کردن میزان مایعات دریافتی در طول شب، احتمال شب ادراری در کودکان را کم می‌کند، افسانه‌ای بیش نیست.
اما شما می‌توانید کودک خود را تشویق کنید که در طول روز بیشتر بنوشد و ببینید که آیا این کار به حل موضوع کمکی می‌کند یا خیر. تلاش کنید که کودک تقریباً ۴۰ درصد از مایعات را در صبح، ۴۰ درصد را در بعد از ظهر و ۲۰ درصد را در عصر دریافت کند. به این صورت، هنوز احتمال شب ادراری در کودک شما وجود دارد، اما میزان این ادرار احتمالاً کمتر است.
دستشویی رفتن را به بخشی از روتین خواب کودک تبدیل کنید. مطمئن شوید که کودک درست قبل از خواب به دستشویی برود و اگر به هر دلیلی در طول شب بیدار شد از او بپرسید که آیا لازم است به دستشویی برود یا خیر. اگر بی میل بود، پیشنهاد بدهید که او را همراهی می‌کنید. با این حال، تحقیقات نشان داده اند که بیدار کردن عمدی بچه و بردن او به دستشویی، شب ادراری در کودکان را درمان نمی‌کند.
مراقب تعداد دستشویی رفتن در طول روز باشید. در طول روز، کودک شما باید به صورت منظم و بین چهار تا هفت بار به دستشویی برود. اگر پرستار دارد یا به مدرسه می‌رود، چک کنید که آیا اون در آن زمان در استفاده از دستشویی راحت باشد. در غیر این صورت، کودک شما ممکن است از نوشیدن مایعات و رفتن به دستشویی در طول روز پرهیز کند و به جای آن در طول شب بیشتر ادرار داشته باشد.
چطور می‌توانیم به حل شب ادراری در کودکان کمک کنیم؟
آرام باشید. نشان دهید که او را درک می‌کنید، کودک را آسوده کنید و به او اطمینان دهید که این وضعیت تقصیر او نیست. او را مقصر ندانید و تنبیه نکنید. خیس کردن رختخواب عمدی نیست و کودک کنترلی روی آن ندارد. به او بگویید که بچه‌های زیادی جای خود را خیس می‌کنند و او تنها نیست.
صبر داشته باشید. تا زمانی که کودک نتواند به مدت حداقل شش ساعت در روز ادرار خود را نگه دارد، هنوز برای خشک ماندن در طول شب زود است، بخصوص اگر او هفت سال یا کمتر داشته باشد. اگر این اتفاق معمولاً برای کودک شما می‌افتد، بدن او احتمالاً هنوز به قدر کافی رشد نکرده است. سعی کنید که از پوشک یا شورت آموزشی یا زیرپوش‌های قابل شستشو یا یکبار مصرف، برای این کودک استفاده کنید. در این مورد از کاه کوه نسازید. به سادگی و به لحنی اطمینان‌بخش به کودک بگویید که بدن او هنوز آماده نیست که در طول شب ادرار نکند.
بعداً دوباره امتحان کنید. یک مدت زمان طولانی صبر کنید تا وقتی که کودک بیشتر صبح‌ها خشک باشد. سپس هر وقت که او راحت بود دوباره شروع کنید. حتی دادن فرصتی یک یا دو ماهه می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
از نمودار پاداش استفاده کنید. اگر کودک شما ۵ ساله یا بزرگتر است، استفاده از نمودار پاداش برای پیگیری میزان پیشرفت او، می‌تواند کمک کننده باشد. فقط مطمئن باشید که برای چیزی به او پاداش می‌دهید که روی آن کنترل دارد. شب ادراری در کودکان در کنترل آنها نیست بنابراین بخاطر خشک بودن رختخواب به او پاداش ندهید و پاداش‌ها را به خاطر خیس کردن رختخواب پس نگیرید. می‌توانید در موارد زیر از سیستم پاداش استفاده کنید:
- نوشیدن مایعات بیشتر در صبح و بعد از ظهر و مایعات کمتر در عصر و شب.
- رفتن به دستشویی به صورت منظم در طول روز.
- رفتن به دستشویی در زمان خواب.
اگر پزشک کودک استفاده از هشدار شب ادراری را توصیه کرده است، می‌توانید از جدول پاداش برای پیگیری رفتارهای مثبت مانند جواب دادن سریع به آلارم، استفاده کنید.
درباره‌ی احساسات کودک با او حرف بزنید. اجازه دهید کودک راحت و بی‌پرده درباره‌ی احساسات خود با شما حرف بزند اما او را مجبور نکنید که درباره‌ی شب ادراریش صحبت کند. اگر ناراحت شد، به او یادآوری کنید که شب ادراری در کودکان رایج است، او تقصیری ندارد و نباید از این مسئله خجالت‌زده باشد.
معمولاً همه‌ی افراد یک خانواده شب ادراری را در کودکی خود تجربه می‌کنند. در این صورت، تجارب خود را با کودکتان در میان بگذارید.
شب ادراری در کودکان غالباً در نتیجه‌ی مشکلات احساسی اتفاق نمی‌افتد، اما اگر کودک شما دچار تغییر بزرگی در زندگی شده، مانند آمدن یک بچه‌ی تازه یا رفتن به مدرسه، احتمال شب ادراری در او بیشتر است. وقتی اوضاع آرام شد، احتمالاً شب ادراری او قطع می‌شود. در این مدت زمان، همدردی و درک خود را به او پیشکش کنید.
با پزشک کودک تماس بگیرید. اگر شب ادراری موجب پریشان شدن کودک شما شده، پس از یک مدت زمان طولانی از خشک ماندن در طول شب شروع شده یا با علائم دیگری مانند سوزش ادرار همراه است، با پزشک او صحبت کنید. پزشک می‌تواند وجود بیماری‌های ایجاد کننده‌ی شب ادراری را بررسی کند، به شما در مدیریت این مسئله کمک کند و ممکن است درمان‌هایی مانند آلارم شب ادراری پیشنهاد دهد.
