برچسب: بیماری زنان

رسانه ۷: بدن زن کار‌های شگفت انگیزی می‌تواند انجام بدهد، مثلا یک آدم جدید را رشد بدهد و رکود جهانی طول عمر را بشکند. اما زن بودن به معنی بیشتر مستعد برخی از بیماری‌ها بودن نیز هست. البته قرار نیست همه‌ی خانم‌ها حتما این بیماری‌ها را بگیرند، اما به طور کلی، بیماری‌هایی وجود دارند که بیشتر زن‌ها را گرفتار می‌کنند تا مردها.

۱. اضطراب

نگرانی و اضطراب بخشی طبیعی از زندگی انسان است، اما گاهی اضطراب می‌تواند شدت بگیرد و مزمن شود و در واقع اختلالات اضطرابی ایجاد کند که زندگی روزمره‌ی فرد را مختل کند. طبق آمار و یافته‌ها، زن‌ها دو برابر مرد‌ها احتمال دارد که در طول زندگی خود دچار اختلال اضطراب شوند. اختلال‌های اضطرابی در واقع عوارض پزشکی هستند و درمان‌هایی برای‌شان وجود دارد.

۲. افسردگی

باز هم طبق آمار، زن‌ها دو برابر مرد‌ها مستعد ابتلا به افسردگی‌اند. افسردگی تنها یک علت ندارد، اما نوسانات هورمونی طی سیکل قاعدگی، بارداری، بعد از قادعدگی و یائسگی ممکن است احتمال افسرگی یک زن را افزایش بدهد. استرس، سابقه‌ی خانوادگی، درد و مشکلات پزشکی می‌توانند فاکتوری در ابتلا به افسردگی باشند. اختلال افسردگی نیز مانند اختلال اضطراب، قابل درمان است.

۳. پوکی استخوان

در پوکی استخوان، استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند. سن، ریسک فاکتور مهمی در ابتلا به پوکی استخوان است. هر چه سن‌تان بالاتر می‌رود، احتمال اینکه دچار پوکی استخوان شوید هم بیشتر می‌شود، اما «زن» بودن نیز ریسک فاکتور دیگری است. تخمین زده شده ۱۰ میلیون آمریکایی دچار پوکی استخوان هستند و ۸۰ درصد از آنها، زن هستند. پوکی استخوان به چند دلیل در میان خانم‌ها شایع‌تر است. اول اینکه زن‌ها معمولا استخوان بندی ریزتری دارند و استخوان‌های‌شان کم تراکم‌تر از مردهاست. دوم اینکه وقتی میزان استروژن بعد از یائسگی افت می‌کند، ترکم استخوان نیز کاهش می‌یابد. سوم اینکه، زن‌ها معمولا بیشتر از مرد‌ها عمر می‌کنند و بیشتر زندگی کردن، احتمال پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

برای کُند کردن روند پوکی استخوان، راهکار‌هایی وجود دارند که هر کسی می‌تواند از آن‌ها استفاده کند: سیگار نکشید و الکل ننوشید، ورزش کنید و ویتامین D و کلسیم کافی دریافت کنید. بدن شما از کلسیم برای ساختن استخوان‌هایی سالم استفاده می‌کند، اما بدون ویتامین D نمی‌تواند کلسیم را جذب کند.

۴. سرطان سینه

مرد‌ها هم سرطان سینه می‌گیرند، اما احتمال ابتلا به این بیماری در زن‌ها ۱۰۰ برابر مردهاست. هم اکنون در آمریکا، احتمال ابتلای یک زن به سرطان سینه در طول زندگی خود، تقریبا ۱۲ درصد است. ریسک فاکتور‌هایی برای سرطان سینه وجود دارند که نمی‌توانید کنترل‌شان کنید مانند افزایش سن و داشتن زمینه‌ی ژنتیکی، اما عادت‌های روزمره‌ای نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش بدهند مانند ترک سیگار و الکل و داشتن تحرک بدنی.

۵. بیماری‌های خود ایمنی

بیش از ۸۰ نوع گوناگون بیماری خود ایمنی وجود دارد. بیماری خود ایمنی به آن دسته از بیماری‌ها گفته می‌شود که سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم خودش حمله ور می‌شود. بیماری سلیاک، یک نمونه از این بیماری‌هاست. وقتی افرادِ دچار بیماری سلیاک گلوتن می‌خورند، سیستم ایمنی بدن آن‌ها به سلول‌های روده‌ی کوچک حمله می‌کند. گفته می‌شود ۷۵ درصد از افرادی که نوعی بیماری خود ایمنی دارند، زن هستند. محققان همچنان در حال مطالعه هستند تا بفهمند چرا زن‌ها بیشتر از مرد‌ها دچار بیماری خود ایمنی می‌شوند.

۶. سکته مغزی

در سکته مغزی، انسداد‌هایی در مسیر جریان خون به سمت مغز به وجود می‌آید و این بیماری، زن‌ها را بیشتر می‌کُشد تا مردها. برخی از ریسک فاکتور‌های سکته مغزی شامل حال همه‌ی افراد می‌شوند مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، سابقه‌ی خانوادگی و سیگار کشیدن. اما سایر ریسک فاکتور‌های سکته مغزی، منحصر به خانم‌ها هستند که شامل مصرف قرص‌های ضد بارداری، باردار بودن، استفاده از درمان جایگزین هورمون در یائسگی و داشتن سر درد‌های میگرنی مکرر می‌شود.

۷. مشکلات کنترل مثانه

خانم‌ها بیشتر از آقایان، مشکلات کنترل مثانه را تجربه می‌کنند. در واقع بی‌اختیاری ادرار در میان خانم‌ها دو برابر بیشتر شایع است. علت این عارضه را می‌توان باردای، زایمان و یائسگی دانست. این سه عامل می‌توانند با تغییراتی که در مجاری ادراری ایجاد می‌کنند، سبب بی‌اختیاری ادرار شوند.

۸. عفونت‌های مجاری ادراری

این واقعیت دارد که زن‌ها تقریبا ۳۰ برابر مرد‌ها ممکن است دچار عفونت‌های مجاری ادراری شوند. یکی از دلایل این اتفاق می‌تواند میزنای باشد. میزنای لوله‌ای است که ادرار را از بدن خارج می‌کند و در زن‌ها کوتاه‌تر از مردهاست؛ بنابراین باکتری‌های عامل عفونت راحت‌تر می‌توانند وارد مثانه شوند.

ضمنا در بدن خانم‌ها، واژن و مقعد، بسیار نزدیک به هم واقع شده‌اند و به همین دلیل خیلی مهم است که خودتان را از جلو به سمت عقب خشک کنید نه برعکس.

۹. سندرم خستگی مزمن

سندرم خستگی مزمن، عارضه‌ای بلند مدت است که سبب مشکلات خواب، مشکل در فکر کردن و تمرکز، درد و سرگیجه و احساس خستگی مفرط می‌شود که بعد از استراحت نیز بهتر نمی‌شوند. زن‌ها دو تا چهار برابر مرد‌ها ممکن است دچار سندرم خستگی مزمن شوند. بعضی از افراد ادعا می‌کنند بعد از دوره‌ای از استرس زیاد در زندگی خود، دچار سندرم خستگی مزمن شده‌اند.

۱۰. سندرم تونل کارپال

تونل کارپال ساختاری در مچ دست است که از کنار هم قرار گرفتن استخوان‌های مچ دست (کارپال) و رباط عرضی مچ دست به وجود آمده و عصب مدیان و تاندون‌های فلکسور در آن قرار می‌گیرند. اما زمانی که این تاندون‌ها متورم یا تحریک می‌شوند، به عصب فشار وارد کرده و درد یا احساس گزگز ایجاد می‌کنند یا از قدرت مچ و دست کم می‌شود. این علائم به نام سندرم تونل کارپال معروفند. طبق آمار و یافته‌ها، زن‌ها سه برابر بیشتر از مرد‌ها در معرض سندرم تونل کارپال قرار دارند.

کارشناسان تئوری‌هایی در مورد اینکه چرا سندرم تونل کارپال در زنان شایع‌تر است دارند. زن‌ها به طور طبیعی استخوان مچ دست‌شان کوچک‌تر است، یعنی تاندون‌های مچ و عصب‌ها در فضای تنگ‌تری قرار دارند. ضمنا ژنتیک یا تغییرات هورمونی که طی بارداری و یائسگی روی می‌دهند نیز می‌توانند در این امر دخیل باشند.

۱۱. میگرن

میگرن، سر درد‌های شدیدی هستند که گاهی با تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا و تغییراتی در بینایی همراه‌اند. زن‌ها سه برابر بیشتر از مرد‌ها ممکن است دچار میگرن شوند. علت میگرن هنوز کاملا شناخته شده نیست، اما در برخی از خانم ها، تغییرات هورمونی (مانند تغییراتی که طی سیکل قاعدگی روی می‌دهند) می‌توانند سبب حملات میگرن شوند.

۱۲. بیماری تیروئید

تیروئید، غده‌ی کوچکی است که کار بزرگ و مهمی انجام می‌دهد. این ساختار پروانه‌ای شکل در پایین گردن قرار دارد و هورمون‌هایی ترشح می‌کند که سوخت و ساز بدن را کنترل می‌کنند. اما گاهی تیروئید ممکن است زیاد هورمون ترشح کند یا به مقدار کافی هورمون ترشح نکند. مثلا در کم کاری تیروئید، تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند و سبب علائمی، چون اضافه وزن، احساس سرما و کُندی ضربان قلب می‌شود. در پُرکاری تیروئید، ماجرا برعکس است: کاهش وزن، تندی ضربان قلب و لرزش دست از نشانه‌های پُرکاری تیروئید‌اند.

بیماری گریوز و بیماری هاشیموتو دو بیماری خود ایمنی‌اند که از شایع‌ترین علت‌های پُرکاری و کم کاری تیروئید محسوب می‌شوند. زن‌ها بیشتر از مرد‌ها ممکن است دچار مشکلات تیروئید شوند. در واقع یک هشتم خانم‌ها در طول زندگی خود، مشکل تیروئید را تجربه می‌کنند. در خانم‌ها، مشکلات تیروئید می‌تواند در پریود‌ها اختلال ایجاد کرده و سبب مشکلاتی در دوران بارداری شود.

۱۳. سندرم روده تحریک پذیر

زنان بیشتر از مردان دچار سندرم روده تحریک پذیر می‌شوند. سندرم روده تحریک پذیر، عارضه‌ای است که زمانی روی می‌دهد که سیستم گوارش دچار مشکلاتی مانند گرفتگی‌ها، اسهال، یبوست و نفخ شده و این علائم سه ماه یا بیشتر طول می‌کشند. زنانی که دچار سندرم روده تحریک پذیر هستند ممکن است در دوره‌ی پریود خود، علائم بیشتری را تجربه کنند.

۱۴. تریکوتیلومانیا

افرادی که دچار تریکوتیلومانیا هستند به طور مکرر، مو‌های خود را می‌کَنند. اختلال تریکوتیلومانیا در گروه رفتار‌های تکراری بدنی (BFRB) قرار می‌گیرد که عبارتی چتری برای تمام رفتار‌ها با بدن خود است که منجر به آسیب به بدن می‌شود. تریکوتیلومانیا در میان دختر بچه‌ها و پسر بچه‌ها آمار تقریبا یکسانی دارد، اما در مورد بزرگسالان طبق آمار، ۸۰ تا ۹۰ درصد در زنان شایع‌تر است.

۱۵. درماتیلومانیا

درماتیلومانیا یا اختلال کندن پوست نیز اختلال رفتار تکراری دیگری است که افرادِ دچار آن، پوست بدن خود را می‌کَنند. درماتیلومانیا نیز مانند تریکوتیلومانیا، در میان زنان شایع‌تر است.

۱۶. سندرم قلب شکسته

بله از نظر پزشکی هم قلب‌تان ممکن است بشکند! کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو که به نام سندرم قلب شکسته معروف است زمانی روی می‌دهد که جریان زیادی از هورمون‌های استرس، سبب نارسایی حاد قلبی می‌شوند و توانایی قلب برای پمپاژ خون را مختل کرده و درد شدیدی در قفسه سینه ایجاد می‌کنند. این عارضه می‌تواند در اثر یک حادثه‌ی بسیار استرس برانگیز مانند مرگ یک عزیز یا شکست عشقی به وجود بیاید و حتی افراد سالم نیز می‌توانند دچارش شوند. به گزارش انجمن قلب آمریکا، سندرم قلب شکسته در میان زنان شایع‌تر است.

سندرم قلب شکسته در مواردی نادر می‌تواند کُشنده باشد، ولی بیشتر بیماران بهبود می‌یابند. اما هر زمانی که احساس درد در قفسه سینه داشتید باید فورا به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است علامتی از حمله قلبی باشد.

۱۷. آلزایمر

طبق اعلام مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، تقریبا دو سوم آمریکایی‌هایی که آلزایمر دارند خانم هستند. این فرضیه وجود دارد که به دلیل اینکه ریسک بیماری آلزایمر با افزایش سن بیشتر می‌شود و زن‌ها نیز بیشتر از مرد‌ها عمر می‌کنند، بنابراین آمار آلزایمر در میان زن‌ها بیشتر است. اما تحقیقی اخیر نشان داده که سایر فاکتور‌ها نیز ممکن است نقش داشته باشند: ژنتیک و تغییرات هورمونی. یائسگی و افت استروژن که به طور متوسط در ۵۱ سالگی شروع می‌شود می‌تواند توجیه کننده‌ی این تفاوت باشد. برای کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر، ذهن و بدن خود را فعال نگه دارید، خوب بخوابید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید. درمان‌های پزشکی می‌توانند روند پیشرفت بیماری آلزایمر را کُند کنند، اما نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند.

۱۸. عفونت‌های مقاربتی

هر چند عفونت‌های جنسی در زنان و مردان تقریبا به یک اندازه ممکن است روی بدهد، اما تاثیرات بسیار جدی‌تری بر خانم‌ها دارد. تفاوت‌ها در آناتومی انسان، تشخیص علائم عفونت را در زنان سخت‌تر می‌کند و بسیاری از عفونت‌ها تشخیص داده نشده باقی می‌مانند. در نتیجه خانم‌ها بیشتر ممکن است دچار عوارض بلند مدت ناشی از عفونت‌های مقاربتی شوند. اگر هر گونه علامت غیر عادی مانند درد و سوزش، ترشح غیرمعمول، درد هنگام ادرار کردن و یا شکم درد بی‌دلیل دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

۱۹. ام اس

بیماری خود ایمنی دیگری که زنان را بیشتر از مردان گرفتار می‌کند ام اس است. در ام اس، بدن به عصب‌ها در مغز و نخاع حمله ور شده و منجر به درد، کرختی و ضعف می‌شود. محققان می‌گویند، میزان بیشتر چربی در بدن زنان ممکن است عامل التهاب بیشتر بوده و در نتیجه احتمال بیماری ام اس را افزایش بدهد. فاکتور‌های هورمونی و تفاوت‌های جنسی در مغز نیز می‌توانند علت این تفاوت باشد. درمان برای کُند کردن روند بیماری ام اس شامل فیزیوتراپی، دارو درمانی و اصلاح سبک زندگی می‌شود.

منبع: rd

هفته نامه سلامت – دکتر طاهره افتخار*: اغلب خانم‌ها به محض اینکه دردی را در ناحیه زیر شکم احساس می‌کنند، این تصور در آن‌ها ایجاد می‌شود که دچار بیماری زنانه شده‌اند. البته آنچه که باعث می‌شود یک خانم به وجود بیماری شک کند، درد شدید یا تداوم آن است، چون درد‌های گذرا همان‌طور که از نامشان پیداست گذرا هستند و نگرانی ایجاد نمی‌کنند، ولی در همان ناحیه به ظاهر کوچک لگنی آنقدر پیچیدگی وجود دارد که می‌توان چند منشاء را برای وجود درد در این ناحیه پیدا کرد. در این مطلب به چند درد عمده زیر شکم در خانم‌ها اشاره می‌کنیم.

درد‌های لگنی به دو صورت بروز می‌کنند؛ حاد و مزمن. حاد به معنای ناگهانی و درد مزمن به معنای طول‌کشیده یا دردی است که بیش از ۳ ماه ادامه یابد. شرح‌حالی که از بیمار گرفته می‌شود، همراه با معاینه و آزمایش‌ها می‌‎تواند پزشک را به سوی تشخیص درست و درمان مناسب هدایت کند.

همچنین در معاینه به یکطرفه و دوطرفه بودن درد و شیوه واکنش بیمار به معاینه و حساس بودن او هم توجه می‌شود. حتی گاهی لازم است خانم‌های متاهل قبل از اقدام‌های پزشکی تخصصی تست بارداری انجام دهند. آنچه در این مطلب می‌خوانید، اشاره‌ای است به شایع‌ترین دلایل بروز درد‌های زیر شکم در خانم‎ها. با ما همراه شوید.

۱. درد ناشی از تخمک‌گذاری

علل درد تخمدان متفاوت است. بعضی از خانم‌ها در نیمه چرخه عادت ماهانه دچار درد ناشی از تخمک‌گذاری می‌شوند. این درد به‌دلیل وجود مایعی است که در اثر آزاد شدن فولیکول به فضای داخل رحم ریخته می‌شود. درد مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند، فقط کمی آزار‌دهنده است و به مرور و طی ۸-۷ ساعت و بدون درمان فروکش می‌کند. بیشتر خانم‌ها با این نوع درد آشنا هستند و هر ماه آن را تجربه می‌کنند.

۲. درد در اثر کیست تخمدان

افرادی که دچار کیست تخمدان هستند شاید هیچ علامتی نداشته باشند، ولی با بزرگ‌تر شدن کیست ممکن است عارضه‌ای به نام «تورسیون کیست» یا «پیچ خوردن کیست حول محور تخمدان» اتفاق بیفتد. این عارضه بسیار دردناک است و بیمار حتما باید خود را به مرکز درمانی برساند. مورد بعدی «پرفوراسیون کیست» است. در این مواقع نیز کیست پاره می‌شود و درد ایجاد می‌کند. پارگی ممکن است با خونریزی همراه باشد.

زنانی که دچار نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک هستند هم معمولا درد شدیدی را هنگام عادت ماهانه تجربه می‌کنند. این افراد ممکن است غیر از زمان عادت ماهانه هم درد داشته باشند البته پلی‌کیستیک تخمدان با علائم دیگری مانند هیرسوتیسم، بی‌نظمی عادت ماهانه و… همراه است.

مورد دیگری که باید به آن توجه داشت درد در اثر توده‌های سرطانی در تخمدان است. همان‌طور که می‌دانید سرطان بیماری بی‌سروصدایی است و معمولا زمانی درد ایجاد می‌کند که توده گسترش یافته است. افرادی که در خانواده و بستگان نزدیک خود سرطان زنانه داشته‌اند باید با پزشک متخصص زنان در مورد شیوه پیگیری‌ها مشورت کنند.

۳. نشانگان پیش از عادت ماهانه

اغلب ما نشانگان پیش از عادت ماهانه را با تغییرات خلق‌وخو در خانم‌ها می‌شناسیم، ولی این اختلال با علائم دیگری مانند گرفتگی شدید عضلات شکم، سردرد، کمر درد و حساس شدن پستان‌ها و… نیز ممکن است همراه باشد. نشانگان پیش از عادت ماهانه مشکل خاصی محسوب نمی‌شود و نیازی هم به درمان ندارد، مگر اینکه در زندگی شخصی فرد اختلال ایجاد کند.

۴. درد عادت ماهانه

درد عادت ماهانه معمولا چند ساعت قبل از شروع عادت ماهانه آغاز می‌شود. خانم‌ها ممکن است درد را در ناحیه زیرشکم، کمر، پا‌ها و… حس کنند. درد در اغلب خانم‌ها به فاصله کمی بعد از شروع عادت ماهانه فروکش می‌کند. علت آن آزاد شدن هورمونی در رحم و انقباضات عضلات صاف رحمی است. در مواقعی که درد شدید است می‌توان از مسکن‌ها، گرما دادن و… برای کاهش درد استفاده کرد.

۵. درد ناشی از مشکلات لوله رحمی

یکی از موارد شایعی که موجب درد زیرشکم در خانم‌ها می‌شود، توبکتومی یا بستن لوله‌هاست. در اثر بستن لوله ممکن است چسبندگی ایجاد و فرد بعد از آن دچار درد مزمن شود.

بیماری‌ای به نام «سالپنژیت» هم باعث ایجاد درد در بیمار می‌شود. در این بیماری لوله‌های رحمی در اثر عفونت دچار التهاب و چسبندگی می‌شوند. چسبندگی لوله‌ها احتمال بارداری را در زن کاهش می‌دهد.

۶. درد‌هایی که منشاء رحمی دارند

یکی از مواردی که ممکن است باعث درد در ناحیه شکم شود وجود فیبروم‌های داخل رحمی است. البته فیبروم‌ها معمولا درد ایجاد نمی‌کنند، ولی فیبروم‌هایی که بزرگ هستند ممکن است به احشای اطراف فشار وارد کنند و بیمار درد را به‌صورت درد زیر شکم یا فشار داخل شکمی احساس کند.

۷. درد‌هایی که منشاء عفونی دارند

زنان ممکن است به عفونت لگنی مبتلا شوند. علت عفونت لگنی متنوع است. این بیماری معمولا با تب بالا نیز همراه است. ابتلا به بیماری‌های عفونی منتقله از راه جنسی نیز می‌تواند باعث درد ناحیه لگن و زیر شکم شود. همچنین زنانی که دچار عفونت طول‌کشیده در ناحیه واژن هستند، گاهی دچار زخم در ناحیه سرویکس می‌شوند که علائم زخم ممکن است به‌صورت درد ناحیه زیرشکم و حتی درد در ناحیه زیر کمر احساس شود.

۸. آندومتریوز

در آندومتریوز بافت رحمی به مکان‌هایی غیر از حفره رحم پیشروی می‌کند. این مکان‎ها ممکن است شامل دیواره لوله رحم، روده‌ها، حفره پریتوئن یا شکم، روی تخمدان‌ها و… باشد. آندومتریوز بیماری خطرناکی نیست، ولی ممکن است درد زیادی برای خانم ایجاد کند.

۹. افتادگی واژن و مثانه

خانم‌هایی که چند بار زایمان طبیعی داشته‌اند و زنان مسن بیشتر در معرض این اختلال هستند. در این بیماری فرد معمولا فشاری را در ناحیه زیر شکم احساس می‌کند. ممکن است اختلالاتی در دفع ادرار و به‌ندرت مدفوع هم پیدا کند. گاهی بیماران از درد هم شکایت دارند. درمان افتادگی واژن و مثانه آموزش ورزشی به نام کیگل است، ولی در مواقع شدید چنین توصیه‌هایی بی‌فایده است و افتادگی واژن و مثانه باید با جراحی اصلاح شود.

۱۰. بارداری

خانم‌های باردار نیز باید نسبت به درد هوشیار باشند. درد‌هایی که قبل از هفته ۲۰-۱۸ بارداری و در ناحیه شکم اتفاق می‌افتد، ممکن است نشانه سقط جنین باشد. کمتر سقط جنینی است که با درد توام نباشد. خونریزی نیز می‌تواند نشانه‌ای برای سقط جنین باشد.

۱۱. درد ناشی از ناحیه محل جراحی سزارین

بعضی از خانم‌ها بعد از سزارین دچار درد شکمی می‌شوند. این درد ممکن است ناشی از محل برش سزارین باشد. چسبندگی بافت‌های مجاور رحم به یکدیگر ممکن است باعث درد شود.

۱۲. درد بعد از رابطه زناشویی

بعضی از خانم‌ها از رابطه زناشویی دردناک شکایت دارند. در مواقعی که عفونت یا زخمی در ناحیه دهانه رحم وجود دارد، ممکن است بعد از رابطه زناشویی درد شکمی ایجاد شود. خشکی واژن نیز عامل دیگری است که رابطه زناشویی را دردناک می‌کند. خشکی واژن اغلب در سنین بالا دیده می‌شود. این افراد برای معاینات کلی‌تر باید به متخصص زنان مراجعه کنند.

۱۳. درد‌هایی که در اثر عفونت دستگاه ادراری ایجاد می‌شوند

خانم‌ها ممکن است دچار عفونت دستگاه ادراری شوند. عفونت در مثانه یا سیستیت علاوه بر تکرر ادرار، سوزش و… موجب درد در ناحیه زیر شکم یا لگن هم می‌شود.

۱۴. آپاندیسیت

آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس عارضه شایعی است که بیشتر در سنین پایین شیوع دارد. گاهی این لوله کوچک که در قسمت پایینی سمت راست بدن قرار دارد دچار التهاب می‌شود و اگر خیلی زود خارج نشود، ممکن است پرفوره یا سوراخ شده و مایع عفونی وارد حفره شکمی شود. درد آپاندیسیت معمولا به‌صورت ناگهانی و از دور ناف شروع می‌شود و به زیر شکم گسترش می‌یابد. بیمار نسبت به معاینه بسیار حساس است و تهوع و استفراغ نیز ممکن است وجود داشته باشد. آپاندیس در دوران بارداری به‌دلیل افزایش حجم رحم، کمی بالاتر از محل واقعی خود قرار می‌گیرد.

۱۵. نشانگاه روده تحریک‌پذیر

این اختلال در جامعه شیوع زیادی دارد. بیماران تک‌علامتی نیستند و درد شکم یا زیرشکم یکی از علائم است. چنین افرادی ممکن است دچار نفخ، یبوست یا اسهال مداوم و حرکات غیرعادی روده باشند. نشانگان روده تحریک‌پذیر بیماری محسوب نمی‌شود و اختلالی در عملکرد اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجود دارد، اما در صورتی که شدید باشد می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را به‌شدت پایین بیاورد. قابل‌توجه اینکه در آزمایش‌های افراد مبتلا به نشانگان روده تحریک‌پذیر موردی مبنی بر نشانه‌های بیماری دیده نمی‌شود.

۱۶. سنگ حالب

گاهی بیمار دچار سنگ کلیه است و سنگ از مکان خود حرکت می‌کند. در این مواقع سنگ باید مسیر حالب و لوله ادراری را طی کند تا به مثانه برسد. وجود سنگ در حالب و مجاری ادراری بسیار دردناک است و تا وقتی سنگ از آنجا عبور نکرده، درد ادامه خواهد یافت. اگر سنگ به مدت طولانی مجرا را مسدود کند، احتمال برگشت ادرار و عفونت کلیه وجود دارد.

۱۷. بیماری‌های مثانه

وجود سنگ در مثانه، عفونت یا سرطان مثانه نیز باعث درد در ناحیه زیر شکم می‌شود.

۱۸. یبوست

بعضی از افراد همیشه دچار یبوست هستند. یبوست ناشی از عملکرد بد روده‌ها، اشتباه در شیوه تغذیه، استرس و… است و حتما باید درمان شود. درد ناشی از بارداری خارج رحمی، یک مشکل اورژانسی است.

مورد مهمی که سبب بروز درد در زیر شکم خانم‌ها می‌شود، بارداری خارج رحمی است که معمولا این بارداری داخل لوله رحم اتفاق می‌افتد. در بارداری خارج رحمی ابتدا بیمار علائمی ندارد، ولی با بزرگ‌تر شدن جنین و فشار به دیوار لوله و کافی نبودن فضا برای جنین، بیمار دچار درد شدید و حاد در ناحیه زیر شکم می‌شود که ممکن است با تهوع، استفراغ و خونریزی از رحم همراه باشد. بارداری داخل لوله رحمی یک مورد اورژانسی است که خیلی زود باید جنین از آن خارج شود. گاهی جنین در مکان پرخونی از لوله قرار می‌گیرد و پارگی در این ناحیه می‌تواند کشنده باشد. همه خانم‌ها باید از لحظه‌ای که متوجه بارداری خود می‌شوند تحت‌نظر پزشک باشند تا چنین مواردی زود تشخیص داده شود.

*متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

وب‌سایت نی‌نی‌بان: دهانه رحم محلی مابین رحم و واژن است که در پایین‌ترین نقطه رحم و در بالاترین نقطه واژن قرار گرفته است. زمانی که مخاط صورتی رنگ داخل گردنه رحم به بافت مخملی و قرمز تغییر پیدا کند، به آن زخم دهانه رحم گفته می‌شود.

(غالبا این قرمزی زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی دهانه رحم، تا بیرون آن کشیده شود)، اما اصطلاح زخم که به این عارضه اطلاق می‌شود، یک اصطلاح کاملا عامیانه و غیر علمی است.

با این حال زخم دهانه رحم یکی از عارضه‌های شایعی است که هم در خانم‌های باردار و هم در خانم‌هایی که باردار نیستند ممکن است اتفاق بیفتد. اما این عارضه بیشتر در دوران بارداری شایع است و اغلب هنگام معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود. زخم دهانه رحم زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی کانال دهانه رحم به بیرون رشد کند. اگرچه این عارضه، مشکل چندان نگران کننده‌ای نیست، اما نباید به آن بی‌توجه بود.

این عارضه می‌تواند در اثر موارد زیر ایجاد گردد:

• ضربه
• مواد شیمیایی
• عفونت‌های طولانی مدت رحم
• سرطان دهانه رحم
• زایمان‌های متعدد
• سطح بالای هورمون‌های زنانه
• استفاده از تامپون
• استفاده طولانی مدت از آی یو دی و مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری در خانم‌های جوان

علائم زخم دهانه رحم چیست؟

اگر زخم دهانه رحم داشته باشید هیچ نشانه‌ای مشاهده نخواهید کرد و تا زمان ملاقات با پزشک نیز متوجه نخواهید. احتمالا علائم عبارتند از:

• ترشحات مخاطی روشن
• لکه بینی بین پریودی‌ها
• درد و خونریزی در طی یا بعد از رابطه جنسی
• درد و خونریزی ممکن است در طی یا پس از آزمایش لگن دیده شود.

برای برخی از زنان این علائم شدید هستند. ترشحات مزمن می‌شود و درد با لذت جنسی مواجه می‌شود. زخم دهانه رحم شایع‌ترین علت خونریزی در طول ماه‌های آخر بارداری است.

دلیل این علائم این است که سلول‌های غدد لنفاوی نسبت به سلول‌های اپیتلیال ظریف‌تر هستند. آن‌ها مخاط بیشتری تولید می‌کنند و به راحتی خونریزی می‌کنند.

اگر علائم خفیفی داشتید فکر نکنید زخم دهانه رحم دارید، اما بهتر است آزمایشات را انجام دهید.

اگر بین پریودی‌ها خونریزی، ترشحات غیرطبیعی یا درد در طول یا بعد از رابطه جنسی دارید به پزشک مراجعه کنید. زخم دهانه رحم جدی نیست، اما این علائم و نشانه‌ها می‌تواند به خاطر بیماری دیگری باشد که باید درمان شود.

این علائم عبارتند از:

• عفونت
• فیبروئید یا پولیپ
• بیماری آندومتریوز
• مشکلات مربوط به IUD
• مشکلات حاملگی شما
• سرطان دهانه رحم، رحم یا سایر انواع سرطان

عوارض زخم دهانه رحم چیست؟

خانم‌هایی که باردار هستند، در صورت عفونی شدن زخم، ممکن است زایمان زودرس پیش رو داشته باشند.

برخی مواقع این زخم‌ها حالت پیش سرطانی دارند که البته احتمال آن خیلی کم است

تشخیص زخم دهانه رحم

این بیماری در طول معاینه لگن معمولی و آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داده می‌شود. این وضعیت در حین آزمون لگنی قابل مشاهده است، زیرا دهانه رحم شما به رنگ قرمز ظاهر می‌شود؛ و ممکن است در طول آزمون کمی خونریزی کند. گرچه هیچ ارتباطی بین آن‌ها وجود ندارد، سرطان اولیه دهانه رحم بسیار شبیه به زخم دهانه رحم است. آزمایش پاپ می‌تواند به جلوگیری از سرطان دهانه رحم کمک کند.

اگر علائمی ندارید و نتایج آزمایش پاپ شما طبیعی هستند، احتمالا نیازی به آزمایش بیشتر ندارید.

اگر علائم شما شدید است، مانند درد در هنگام رابطه جنسی یا ترشحات سنگین، از پزشک بخواهید آزمایشاتی برای تشخیص وضعیت انجام دهد.

گام بعدی روشی به نام کولپوسکوپی است که در مطب دکتر انجام می‌شود. این روش شامل نورپردازی و یک ابزار بزرگنمایی ویژه برای درک دقیق‌تر بر روی دهانه رحم است. در طی همین روش، یک نمونه بافت کوچک را می‌توان برای آزمایش سلول‌های سرطانی (بیوپسی) جمع آوری کرد.

درمان زخم دهانه رحم

روش‌هایی که پزشکان برای درمان این عارضه از آن استفاده می‌کنند شامل سوزاندن (کوتر یا لیزر) یا فریز کردن (کرایوتراپی) است.

مخاطی که در اثر این عارضه در داخل دهانه رحم به بیرون گسترش پیدا می‌کند، “اکتروپیون” نام دارد. پزشکان با استفاده از روش‌های درمان زخم دهانه رحم که در بالا به آن اشاره شد، اقدام به از بین بردن این بافت می‌کنند تا بافت “اسکواموس” که بافت طبیعی خود دهانه رحم است، ایجاد شود.

از طرف دیگر پزشکان توصیه می‌کنند که اگر این عارضه همراه با عفونت یا مشکل دیگری نباشد، نیازی به انجام این اقدام‌ها نیست و به مرور زمان و افزایش سن، در مدت ۴ تا ۵ سال این فرایند (تشکیل مجدد بافت اسکواموس) خود به خود اتفاق می‌افتد.

اگر زخم دهانه رحم، باعث افزایش ترشحات واژن شود یا هنگام روابط زناشویی باعث خونریزی شود، باید مورد بررسی بیشتر و «کولپوسکوپی» قرار گیرد.

کولپوسکوپی، معاینه ذره بینی مخاط گردن رحم است و پزشک در آن با میکروسکوپ سه بعدی، مخاط را مشاهده می‌کند و با استفاده از محلول‌های خاصی مثل اسید استیک در محل می‌تواند زخم را از نوع غیرطبیعی تشخیص دهد. استفاده از روش‌های درمانی ذکر شده (سوزاندن و فریز کردن) در بسیاری از موارد، بیمار را در آینده از امکان انجام یک کولپوسکوپی رضایتبخش (که نوعی معاینه داخل رحمی است و به وسیله آن می‌توان ضایعات پیش سرطانی را تشخیص داد) محروم می‌کند.

فریز زخم دهانه رحم

نگرانی اصلی در مورد زخم دهانه رحم این است که می‌تواند باعث سرطان دهانه رحم شود. با این حال پزشکان بر این باوردن که احتمال بروز سرطان دهانه رحم در اثر این عارضه بسیار کم است. در روش فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز می‌شود. فریز زخم که در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام می‌گیرد، باعث تخریب سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. فریز کردن اغلب زمانی انجام می‌شود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد.

پزشکان توصیه می‌کنند که از انجام فریز زخم بپرهیزید، زیرا این عمل خود باعث دقت تست پاپ اسمیر را که نوعی آزمون تشخیص سلول‌های سرطانی است، کم می‌کند و ممکن است جواب مثبت یا منفی کاذب ایجاد کند.

در این موارد فریز زخم دهانه رحم پیشنهاد نمی‌شود:

• در زمان بارداری
• در صورت ابتلا به التهاب اندام‌های لگنی
• در هنگام قاعدگی (اگر خونریزی شدید باشد)

فریز زخم دهانه رحم اغلب موفقیت آمیز است؛ اما اگر بعد از فریز نتیجه دلخواه حاصل نشود، ممکن است پزشک روش دیگری را به بیمار توصیه کند. گاهی نیز لازم است که شخص بعد از سه تا شش ماه دوباره تست پاپ اسمیر انجام دهد.

شخص بعد از فریز می‌تواند فعالیت‌های طبیعی خود را انجام دهد؛ اما از او خواسته می‌شود بین دو تا چهار هفته از مصرف تامپون و برقراری رابطه جنسی خودداری کند تا دهانه رحم بهبودی پیدا کند. در صورت برقراری رابطه جنسی لازم است از کاندوم استفاده شود. از عوارض فریز، ممکن است شخص بعد از فریز زخم دهانه رحم احساس گرفتگی عضلات (مانند قاعدگی) داشته باشد.