دسته: روانشناسی کودکان

رسانه ۷ –تکریم در لغت به معنای تعظیم ، بزرگداشت و حرمت ، احترام گذاشتن است و تحقیر سرزنش کردن و نقطه مقابل آن است.

تحقیر در هر سنی مشکل ساز است اما در دوران کودکی می تواند تاثیر گذار تر با شد زیرا تاثیر کلمات بر روی کودکان بیشتر است . تحقیقات نشان داده است که هر فرد در ۱۰ سال اول عمر خود به طور متوسط با حدود ۱۵۰ هزار پیام و واژه منفی مواجه می شود و بیشتر این پیام ها با محتوای «بی عرضه، تنبل، شلخته، دست و پا چلفتی، خنگ، بی شعور، بی مسئولیت، تو هیچی نمی شی، بکن نکن، برو نرو، حرف نزن، نخور، بشین نشین، دست بزن نزن، به جز خرابکاری کار دیگری بلد نیستی» است.

این پیام را اکثرا خانواده و در درجه بعدی دوستان و در نهایت معلم و مدرسه به ذهن کودک تزریق می کنند و بیشتر والدینی که از تحقیر برای کنترل و تربیت فرزند استفاده می کنند، در واقع آن را روشی برای تلنگر زدن به کودکان خود می دانند یا حداقل تحقیر را روشی برای کنترل کودک می دانند.

از ائمه اطهار روایات بسیاری در مورد تکریم و احترام به کودکان وارد شده است. رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این باره می فرمایند : به بزرگسالان خود احترام کنید و نسبت به کودکان خویش ترحم و عطوفت نمایید.(۱)

همچنین از امام علی علیه السلام روایت شده است : در خانواده خود با کودکان عطوف و مهربان باش و بزرگترها را احترام کن.

از مصادیق تحقیر کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱)مقایسه و ارزیابی او با دیگران

۲) طعنه زدن و سرزنش کودک در مقابل دیگران

۳)سلام نکردن به کودک

۴)نظارت افراطی برکودک

۵)تذکر پی در پی

۶)صدا کردن کودک با القاب ناپسند

۷)تحمیل امور بر کودک

۸)اجازه ندان به کودک برای صحبت کردن و کامل کردن گفتارش

۹)عدم توجه به قول و قرار با کودک

۱۰)داشتن انتظارات فراتر از توان کودک

۱۱)نیشخند و پوزخند کردن کودک و ……

تحقیر کردن عوارض جسمی و روانی را بر فرد تحقیر شده باقی می گذارد مانند:

کمبود اعتماد به نفس: اولین و مهمترین آسیب کاهش عزت و اعتماد به نفس است هر چقدر عزت نفس کودک پایین تر باشد امید و آرزو های او دچار نقصان می شود و اینگونه کودکان در برقراری ارتباط با دیگران به مشکل خواهند خورد و در بزرگسالی به این باور خواهند رسید که قادر به انجام هیچ کاری نیستند.

افسردگی: دومین مورد که می توان به آن اشاره کرد افسردگی است تحقیقات در این زمینه نشان داده است که تحقیر مدام و سرزنش کودک امکان بروز افسردگی را در بزرگسالی افزایش خواهد داد.

والدینی که به منظور کنترل رفتار کودک آنها را مورد سرزنش ، تحقیر و تنبیه بدنی قرار می دهند منتظر بروز رفتارهای خشونت آمیز در کودکان خود باشند در واقع این کودکان از شیوه رفتاری والدین خودشان برای رفتار با دیگران استفاده می کنند

خجالتی بودن: کم رویی و خجالتی بودن یکی دیگر از اختلالاتی است که ممکن است در اینگونه کودکان دیده شود مقایسه شدن کودک با دیگران ، جدی نگرفته شدن از سوی والدین ازجمله اموری هستند که به خجالتی شدن فرزندان منجر می شود.

ایجاد شخصیت ناسازگار :کنترل ، تحقیر، سرزنش مدام کودک تاثیرات منفی بر شخصیت آنها دارد و موجب ایجاد یک شخصیت نا سازگار می شود .کودکی که تلاش می کند در مقابل شما بایستد و مقابله به مثل کند.

خشونت: نکته دیگر آن است که والدینی که به منظور کنترل رفتار کودک آنها را مورد سرزنش ، تحقیر و تنبیه بدنی قرار می دهند منتظر بروز رفتارهای خشونت آمیز در کودکان خود باشند در واقع این کودکان از شیوه رفتاری والدین خودشان برای رفتار با دیگران استفاده می کنند.

عدم توانایی ارتباط صحیح با دیگران : در بعضی از مواقع احساس حقارت چنان تاثیری بر روی فرد می گذارد که فرد مبتلا جرات معاشرت با مردم را پیدا نمی کند و از ترس اینکه مبادا در جمع مورد تحقیر واقع شود کناره گیری را به هرگونه برقراری رابطه ای ترجیح می دهد.

خود کم بینی : با سرکوب اعتماد به نفس در فرد ی که مورد تحقیر واقع شده است این مسئله به مرور باعث به وجود آمدن حس خود کم بینی در فرد می شود. او احساس خواهد کرد برای انجام هیچ کاری لیاقت دارد و دیگران از او بهتر هستند.

از دست دادن مهارت نه گفتن : کودکی که در خانواده به خصوص در بر خورد با والدین تحقیر و سرزنش می شود اعتماد به نفسشان کاهش می کند ، این گونه افراد که دارای اعتماد به نفس پایینی هستند در مقابل خواسته های دیگران جرات نه گفتن را از دست می دهند.

از عواقب جسمی که ممکن است کودکانی که مورد بی مهری و بی توجهی والدین قرار گرفته اند با آن مواجهه شوند می توان به مواردی همچون بی اشتهایی ، پر خوری ، هیجانات منفی ، اختلال در خواب، و حتی ترس و شب ادراری اشاره کرد.

پی نوشت

۱)عیون الاخبار رضا، ص ۱۶۴

۲)بحارالانوار ج ۱۶ ص ۱۵۴

منبع : tebyan.net

رسانه ۷ –مادر، مهره اصلی تربیت فرزند است و پدر هم دوش مادر در شکل گیری شخصیت او نقش دارد. والدینی در پرورش فرزند خود موفقند که برای تربیت کودک خویش، وقت صرف می کنند و او را برای روبرو شدن با اجتماع و مسائل پیرامون آن آماده کنند.

وقتی به مدرسه می‌رسید، چشم‌های پف‌کرده و چهره بغ‌کرده‌اش را می‌بینید. چند دقیقه‌ای طول می‌کشد تا بفهمید فرزندتان در یک دعوای کودکانه قربانی شده و بی‌آنکه از خودش دفاع کرده باشد، مورد حمله بدنی و کلامی همسالانش قرار گرفته است.

اگر شما هم از جنس کودک‌تان باشید، احتمالا از او دلجویی می‌کنید و برای فراموش کردن یا سازگار شدن با این واقعیت که در روزهای دیگر هم به زندگی‌اش سر می‌زند به او کمک می‌کنید و اگر هم از آن دسته مادرهایی باشید که می‌خواهند با هر ابزاری دنیا را برای کودک‌شان امن کنند، احتمالا راه و رسم حمله کردن به همکلاسی‌های مهاجم را به او یاد می‌دهید و فردای آن روز هم با توپ پر به دفتر مربی‌ها می‌روید و از اینکه مدرسه‌شان به میدان جنگ تبدیل شده شکایت می‌کنید.

می‌دانیم؛ مادر هستید و توان دیدن چشم‌های پر از اشک فرزندتان را ندارید و می‌خواهید به هر قیمتی که شده دلش را آرام کنید اما اگر راه‌های گفته شده تنها ابزار شما برای آرام کردن اوست، خبر خوبی برای‌تان نداریم. اگر از راه اول می‌روید، احتمالا کودکی را پرورش می‌دهید که به جای جنگیدن با مشکلات و برطرف کردن‌شان، تحمل و آزار‌دهنده‌ترین شکل مدارا کردن را یاد می‌گیرد و اگر راه دوم را انتخاب می‌کنید، احتمالا فرزندی را می‌پرورانید که به جای حل مسئله، تکرار مشکل و مقابله به مثل را انتخاب می‌کند.

یادتان نرود جنگ‌های کودکانه‌ای که هر روز در مهدکودک و مدرسه اتفاق می‌افتد، نمونه کوچکی از مواجهه فرزندتان با رفتارها و موقعیت‌های ناخوشایند هستند و نه‌تنها آنچه در مقابل فرزندتان به زبان می‌آورید، بلکه حالات چهره و رنگ رخسارتان هم در مواجهه بعدی فرزندتان با این مشکلات تاثیرگذار خواهد بود.

برای دفاع از فرزندتان، او را کنار نزنید و مثل یک نگهبان، یک‌تنه به جنگ مادران و کودکان دیگر نروید. فرزند شما نه به سکوت در برابر این مشکلات نیاز دارد و نه مقابله به مثل گره‌‌ای از مشکلش باز می‌کند. پس تنها برای تفهیم اینکه تا کجا حق با اوست و از کجا باید در برابر خواسته‌های غیر منطقی دیگران بایستد، تلاش کنید. می‌دانیم طاقت آزردگی‌اش را ندارید اما قرار نیست برای محافظت از او همیشه آماده جنگیدن با دیگران باشید. اگر هنوز نمی‌دانید برای محافظت از فرزندتان چه راهی را باید انتخاب کنید، ستون سمت چپ را بخوانید.

وقت تغییر است

نه بادی‌گارد فرزندتان باشید و نه اجازه دهید رقابت شما با بچه‌های دیگر به ارتباط فرزندتان با آنها صدمه بزند. اگر دعواهای کودکانه در مهد و مدرسه شما را نگران می‌کند، بهتر است به نکات زیر توجه کنید.

دخالت نکنید

تا می‌توانید در دعواهای بین دو کودک مداخله نکنید. اگر هر کدام از آنها برای طرح گله و شکایت پیش‌تان آمدند، حتما با دقت و توجه به حرف‌های‌شان گوش کنید. با کودک آزرده همدردی کنید؛ مثلا بگویید درک می‌کنید که او از شکستن اسباب‌بازی‌اش چقدر ناراحت است ولی در نهایت بگویید مشکل آن دو به شما مربوط نمی‌شود و خودشان باید مشکلات‌شان را با هم حل کنند.

خروس جنگی نسازید

تصور می‌کنید اگر به فرزندتان آموزش رزم دهید و از او بخواهید بعد از خوردن هر سیلی یک سیلی بزند، بازی را برده‌اید؟ در اشتباهید! شما با آموزش خشونت بدترین شیوه حل مسئله را به فرزندتان یاد می‌دهید. به جای رفتن از چنین راهی به فرزندتان یاد دهید که نه‌تنها کتک زدن دوستانش درست نیست بلکه اشتباه و خطرناک هم هست.

همیشه فرزند شما قوی‌ترین کودک جمع نیست. اگر به او یاد دهید که در واکنش به حمله کودکان دیگر با آنها دست به یقه شود، احتمال اینکه کتک مفصلی بخورد و وضعیتش بدتر از قبل شود کم نخواهد بود. پس به او توضیح دهید ابتدا به کودک مهاجم بگوید: «تو حق نداری به من توهین کنی!» یا اینکه بگوید: «اجازه نداری به من دست بزنی!» و بعد یکی از بزرگ‌ترها را خبر کند.

اگر لازم شد دفاع کنید

گفتیم که دلیلی برای ورود شما به این بازی وجود ندارد اما اگر ماجرا از کنترل خارج شد، می‌توانید جلو بروید و با کودک خطاکار شخصا صحبت کنید. فرزند شما باید بداند وظیفه حل مشکلاتش را برعهده دارد اما همیشه کسانی هستند که در لحظه‌های سخت از او حمایت می‌کنند.

رقابت را کنار بگذارید

آخرین و مهم‌ترین نکته این است: «وارد رقابت با کودکان و مادران دیگر نشوید!» گاهی بچه‌ها تنها مشغول کری خواندن کودکانه و نشان دادن رفتارهایی که اقتضای سن‌شان است، هستند. تصور نکنید اگر کودکی به زور مداد فرزند شما را گرفت، فورا باید با خشم به طرفش بروید و از حق فرزندتان دفاع کنید. اجازه دهید تا جایی که آسیبی جسم و روان فرزندتان را تهدید نمی‌کند، خودش برای حل مشکلات و سازگاری با دیگران پیش‌قدم شود.

منبع :hidoctor.ir

 رسانه ۷ –کودک دست و پا چلفتی یعنی چه؟ تشخیص کودک دست و پا چلفتی (خام حرکت) کار سختی نیست.کودکی است که با ظاهر طبیعی در انجام کارها دچار مشکل می شود و دائما توجه بزرگسالان و همبازی هایش را به دلیل انداختن وسایل ، پشت پا خوردن و افتادن های مکرر جلب می کند، احتمالا در یادگیری نوشتن ، نقاشی کردن ، بستن دکمه لباس و بند کفش دردسر دارد و در حین یادگیری مهارت های جدید ناامید می شود و عموما مورد تمسخر سایر کودکان قرار می گیرد.

تشخیص کودک دست و پا چلفتی (خام حرکت) کار سختی نیست.کودکی است که با ظاهر طبیعی در انجام کارها دچار مشکل می شود و دائما توجه بزرگسالان و همبازی هایش را به دلیل انداختن وسایل ، پشت پا خوردن و افتادن های مکرر جلب می کند، احتمالا در یادگیری نوشتن ، نقاشی کردن ، بستن دکمه لباس و بند کفش دردسر دارد و در حین یادگیری مهارت های جدید ناامید می شود و عموما مورد تمسخر سایر کودکان قرار می گیرد. این کودکان به دلیل این خامی حرکت و انتظار رقابتی که از آنها در جامعه وجود دارد ، عزت نفس های پایین دارند

کودکی که مهارت های کم در رشد حرکتی دارد ، از فعالیت های جسمی دوری کرده و بیشتر بازیها و سرگرمی های نشسته دارد و در طی فعالیت های جسمی ، رفتار پرخاشگرانه و با دلقک گونه به خود می گیرد.

بر اساس تئوری رشد ، حرکات اولیه نوزاد غیر ارادی هستند و نوزاد ،با دامنه وسیعی از تجارب درکی از طریق حس های بدن مواجه می شود که شامل بینایی، شنوایی، لامسه ، چشایی، بویایی ، آگاهی وستیبولار(حس جاذبه و حرکت خاص از گیرنده های گوش داخلی)و عمقی (حس وضعیت و حرکت بدن حاصل از گیرنده های عضلات و مفاصل) است.

نوزاد ابتدا این حس ها را بصورت غیر ارادی دریافت می کند، مثلا وقتی در آغوش گرفته می شود،تکان داده می شود ، تغذیه و نوازش می شود. بتدریج ، حرکاتی را که برایش لذت بخش بوده اند ، یاد می گیرد و سعی می کند آنها را تکرار کند.

مهارت های حرکتی جدید ، بایستی تمرین و تکرار شوند تا روان، درست و هماهنگ شوند.کودکانی که انگیزه ای برای یادگیری ندارند و از تلاش جسمی لذت نمی برند و درک حسی آنها نادرست است ، انگیزه ای برای تمرین مهارت های حرکتی ندارند.

* به این ترتیب ، اختلال هماهنگی رشدی(DCD) عبارت است از :

آسیب آشکارا در هماهنگی حرکتی که در فعالیت های روزمره کودک و مهارت های تحصیلی اش تداخل ایجاد کرده و به دلیل مشکل پزشکی خاصی هم نیست، البته می تواند با سایر اختلالات مثل کم توانی ذهنی ، نقص توجه ، بیش فعالی ، اختلالات نافذ رشد و سندرم آسپرگر وجود داشته باشد.

در تخمین های جدید ، بیش از ۱ از هر ۱۰ کودک مدرسه ای ، اختلال هماهنگی رشدی دارند ، در مورد کودکانی که اختلال یادگیری (L.D) دارند ، آمار به ۹۰ درصد می رسد.

* اغلب این کودکان خصوصیات زیر را دارا هستند :

** نارس و یا زودرس و یا با وزن کم متولد شده اند.

** در کسب نقاط عطف حرکتی مثل گردن گرفتن ، خزیدن و … تاخیر داشته اند.

** مشکلات توجهی و یا ناتوانی یادگیری دارند.

* علائم کودک در مدرسه :

** دوری از بازی ها و آموزش های جسمی و حرکتی

** احتمالا نمی دوند ، نمی پرند و مثل همسالانشان شوت نمی کنند و توپ نمی گیرند

** مداد را بد می گیرند

** کاردستی های خوبی درست نمی کنند

** مشکل در یادگیری و در ریاضی دارند

** مشکل در کپی کردن از روی تخته دارند

** بد خط هستند

** مشکل در برنامه ریزی و تکمیل کار دارند

** مشکل در حفظ دوست دارند

* علائم در منزل :

** تاخیر در مراحل رشد

** مشکل در بالا و پائین رفتن از پله

** مشکل در لباس پوشیدن

** مشکل در چیدن و ترتیب بندی پازل

منبع : edunews.ir

رسانه ۷ –هر یک دقیقه ای که وقت بچه‌ها برای بازی‌های رایانه ای هدر می‌رود، از شناخت دنیای اطراف باز می‌مانند

این روزها زندگی در دنیای مجازی بخش وسیعی از روزمرگی‌های کوچک و بزرگ را در بر گرفته و در دنیایی که بازی با برنامه های تلفن همراه و تبلت و لپ تاپ جای خود را به گرگم به هوا و یک قل دو قل داده است، می‌توان دورهمی های کودکانه در دنیای دیجیتال را یکی از دغدغه های اصلی پدر و مادرها دانست.

با این حال به عقیده روان‌شناسان و متخصصان حوزه علوم آموزشی نمی‌توان میان دنیای دیجیتال و کودکانه های کوچک‌ترها خط قرمز کشید و باید این مسئله را پذیرفت که اگرچه زندگی در عصر فناوری و علاقه‌مندی کودکان به بازی‌های رایانه ای، گاهی اوقات برای بزرگ‌ترها دردسر آفرین می‌شود، اما باید قبول کرد که در دنیای جدید، خریدن یک دستگاه رایانه یا تبلت با توجه و نیازها و قابلیت‌های فرزندتان و نظارت بر فعالیت‌های کودکان به نفع او خواهد بود.

کافی است با اجرای این قوانین ساده با فرزندانتان در دنیای فناوری هم گام شوید و آن‌ها را راهنمایی کنید. تا ورود فرزندتان به پیش دبستانی منتظر بمانید اگر از آن دسته پدر و مادرهایی هستید که در خانه فرزند کنجکاو کوچک‌تر از سه سال دارید، بهتر است دور خرید تبلت یا لپ تاپ را خط بکشید.

کودکان در دو سال اول زندگی، جهان اطرافشان را فقط با درک واقعیت‌ها تجربه می‌کنند و هر یک دقیقه ای که وقت آن‌ها برای دیدن برنامه های تلویزیونی یا بازی‌های رایانه ای هدر می‌رود، از شناخت دنیای اطراف باز می‌مانند، از طرف دیگر نباید فراموش کنید، فرزند شما پیش از سن سه سالگی با کمک چشم، گوش، زبان و دست و پا دنیای اطرافش را می‌شناسد و با استفاده از مهارت‌های حرکتی و فعالیت رشد می‌کند، بنابراین رایانه وسیله مناسبی برای رشد و پیشرفت مهارت‌های کودکان در سه سال اول زندگی نیست.

در واقع راه رفتن، صحبت کردن و بازی با گروه های همسال به رشد کودک در این سنین کمک می‌کند. بنابراین بهتر است خرید تبلت را به پس از برگزار کردن جشن تولد سه یا چهار سالگی اش موکول کنید چرا که با ورود کودک به دوره پیش دبستانی، می‌توانید از نرم افزارهای آموزشی برای کمک به رشد ذهنی فرزندتان و یادگیری بهتر کمک بگیرید و با کمک برنامه‌ها و سایت‌های مفید، کاربرد استفاده صحیح از کامپیوتر را از همان سال‌های اولیه زندگی به کودک خود آموزش دهید.

به او کمک کنید تا از طریق سایت‌های مختلف آموزشی مهارت زبان آموزی یا ارتباطات اجتماعی را بهتر بیاموزد ساعت کار با رایانه را محدود کنید فراموش نکنید مدیریت استفاده از رایانه بر عهده والدین است.بنابراین استفاده از بازی یا برنامه های کامپیوتری را به گونه ای برنامه ریزی کنید که در حضور دیگر اعضای خانواده انجام بگیرد.

در روز ساعت مشخصی را برای استفاده از برنامه‌ها یا جستجو در سایت‌های اینترنتی را در نظر بگیرید و در کنار آن انجام فعالیت‌هایی مانند کتاب‌خوانی یا گشت و گذار در موزه و پارک و ارتباط با دنیای واقعی را از یاد نبرید چرا که کودک با انجام این گونه فعالیت‌ها است که به تقویت مهارت‌های اجتماعی، زبان آموزی و رشد شناختی آن‌ها کمک می‌کند.
فراموش نکنید پدر و مادر و بزرگ‌ترهای خانه برای کوچک‌ترها الگو به حساب می‌آیند و باید ابعاد مفید استفاده از رایانه را به فرزندشان معرفی کنند.

استفاده صحیح از رایانه باعث می‌شود تا فرزند شما در یادگیری مهارت‌های غیر کلامی پیشرفت کند، و همچنین روش‌های حل مسئله را به خوبی خواهد آموخت و خلاقیت در او شکوفا می‌شود. محققان روان شناسی معتقدند، برای کودکان سه تا پنج سال کار با رایانه نباید بیش‌تر از نیم ساعت در روز به طول بینجامد و این مدت زمان برای پنج تا هفت ساله‌ها یک ساعت در روز توصیه می‌شود.

نوجوان‌ها هم بهتر است، بیش‌تر از دو ساعت وقت خود را صرف کار با رایانه نکنند. با این حال فراموش نکنید که ارتباط کودکان و نوجوانان با دنیای مجازی و کار با نرم افزارهای مختلف همان اندازه که مفید است می‌تواند آسیب زا باشد، بنابراین با تعیین محدوده زمانی و مشخص کردن سایت‌های مجاز برای فرزندتان آن‌ها را تحت نظارت خود قرار دهید.
به خاطر داشته باشید استفاده طولانی مدت از این نوع سیستم‌ها می‌تواند بر نحوه تعامل کودک با دنیای اطرافش تأثیر بگذارد و او را از برقرار کردن روابط عاطفی موثر با اعضای خانواده محروم سازد.

منبع : islamiclife.ir